آیا گاز خلیج فارس از سرمای زمستان اروپا خواهد کاست؟

به گزارش بهداشت نیوز به نقل از ایرنا، کشورهای عرب خلیج فارس به استثنای قطر برای تامین نیاز روزافزون خود به گاز با مشکل زیادی مواجه هستند و اکثرشان اقدام به وارد کردن گاز می کنند و حتی برخی از آنان پس از تبدیل گاز طبیعی به گاز مایع آن را بار دیگر به سایر بازارها صادر می کنند علیرغم آنکه دارای ذخایر گازی مهمی هستند . کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از نظر داشتن ذخایر گاز طبیعی و تولید و صادر کردن آن دارای توان متفاوتی هستند.  

۱ – قطر ... توان گسترده و اولویت از آن آسیا است

قطر نه تنها بزرگ ترین صادرکننده گاز در جهان عرب است بلکه پس از روسیه و ایران دارای بیشترین ذخایر گاز در جهان است.

ذخایر گاز طبیعی قطر ۸۴۲.۶۲ تریلیون فوت مکعب است که معادل بیش از ۵ برابر ذخایر گاز الجزایر و بیش از ۱۳ برابر ذخایر گاز مصر می باشد.

قطر با توجه به این ذخایر گسترده علیرغم داشتن مساحت کوچک در سال ۲۰۲۱  توانست ۱۷۷ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی صادر نماید.  

با احیای بازار گاز، دوحه آماده می شود تا تولید گاز مایع خود را سالانه از ۷۷ میلیون تن به ۱۱۰ میلیون تن تا سال ۲۰۲۶ افزایش دهد.  

قطر تنها کشور عرب خلیج فارس است که می تواند مقادیر بیشتری گاز به اروپا پمپاژ کند زیرا مقادیر گاز صادراتی به اروپا از ژانویه ۲۰۲۱ تا ژانویه ۲۰۲۲ بیش از ۶۵ درصد افزایش یافته است.

انگلیس و ایتالیا بزرگترین مشتریان اروپایی قطر هستند که به ترتیب بیش از ۴۰۸ هزار تن و ۳۴۰ هزار تن گاز از قطر وارد کرده اند.

به نوشته روزنامه آلمانی اشپیگل، اما این مقادیر کافی نیست زیرا اتحادیه اروپا به تقریبا یک میلیارد متر مکعب گاز در روز نیاز دارد در حالی که توان صادراتی قطر از ۶۰ هزار متر مکعب در روز فراتر نمی رود  زیرا ۹۰ درصد صادرات گاز قطر (۸۸۶ هزار تن) رهسپار هند، (حدود ۶۰۰ هزار تن) رهسپار پاکستان، (۵۲۶ هزار تن) رهسپار کره جنوبی و (۳۹۰ هزار تن) نیز به چین ارسال می شود.

۲- عربستان سعودی..ملحق شدن به جمع صادرکنندگان توسط گاز شل

یکی از تناقض های موجود در میان کشورهای خلیج فارس این است که عربستان سعودی دارای ۳۳۳ تریلیون فوت مکعب ذخیره گازی البته با احتساب ذخایر منطقه بی‌طرف است و حتی میزان تولید گاز در آن از۱۱۷.۳ میلیارد مترمکعب گاز تولید شده توسط الجزایر، مصر و نیجریه در سال ۲۰۲۱ بیشتر است اما با وجود آن، ریاض گاز صادر نمی کند، اما در عین حال وارد کننده گاز هم نیست.

عربستان از نظر ذخایر گاز در جهان عرب رتبه دوم، در جهان هشتم و از نظر تولید در رتبه ششم جهان قرار دارد اما با این حال، آمار یاد شده در بازار جهانی گاز عدد زیادی نیست و مازادی هم ندارد که بتواند به اروپا در زمستان آینده کمک کند.

تمرکز عربستان سعودی بر سرمایه گذاری در بخش نفت باعث شد که به استثنای چارچوب تامین نیازهای داخلی خود، به بخش گاز اهمیت زیادی قائل نشود.

البته همزمان با آماده شدن ریاض برای پیوستن به باشگاه صادرکنندگان گاز تا سال ۲۰۳۰ آن هم پس از تکمیل پروژه گازی «الجفوره» خود در منطقه الاحساء واقع در جنوب شرقی کشور، این سیاست در شرف تغییر است.  

این پروژه ذخایر گاز شل را نیز در برمی گیرد که ۲۰۰ تریلیون فوت مکعب تخمین زده می شود که به سرمایه گذاری بالغ بر ۱۱۰ میلیارد دلار نیاز دارد.

۳ – امارات ... تناقض در واردات و صادرات

داستان امارات با عربستان کمی فرق می کند اما خالی از تناقض نیست . ذخایر گاز این کشور ۲۷۲.۸۳ تریلیون فوت مکعب تخمین زده می شود که از مجموع ذخایر گاز موجود در الجزایر و مصر بیشتر است.  

به نوشته تارنمای " انرژی"، امارات در سال ۲۰۲۱ به میزان ۵۷ میلیارد متر مکعب گاز تولید کرد.

میزان یاد شده کم نیست و بیش از چهار برابر گاز تولید شده در لیبی است اما با این وجود، نیاز داخلی امارات را تامین نمی کند.

امارات در سال ۲۰۲۱ تقریبا ۱.۷ میلیارد متر مکعب در مقایسه با ۱.۶ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۰ گاز وارد کرده است. اوج واردات گاز امارات در سال ۲۰۱۶ با۴.۲ میلیارد متر مکعب بود.

از سوی دیگر امارات در سال ۲۰۲۱ تقریبا ۸.۸ میلیارد متر مکعب گاز مایع صادر کرد که بخش عمده آن رهسپار هند و ژاپن شد.

البته صدور گاز مایع توسط امارات به معنی خودکفا بودن این کشور نیست بلکه گاز طبیعی وارد شده را به گاز مایع تبدیل کرده و آن را بار دیگر صادر می کند. این در حالی است که تفاوت میان نرخ گاز طبیعی و مایع بین ۵۰ تا ۷۰ درصد است.

امارات در حال برنامه ریزی برای سرمایه گذاری ۲۰ میلیارد دلار در بخش گاز است تا بتواند تا سال ۲۰۳۰ در این زمینه به خودکفایی برسد.

۴ – عمان .. گاز قطر، این کشور را به صادرکننده تبدیل کرد

ذخایر گاز طبیعی عمان بیشتر از قطر، عربستان و امارات نیست البته کم هم نیست.

ذخایر گاز عمان در پایان سال ۲۰۲۱ به ۲۳ تریلیون فوت مکعب رسید که کمی کمتر از مجموع ذخایر گاز در موریتانی و سنگال است.

میانگین تولید گاز در عمان در سال ۲۰۲۰ به ۴۱.۸ میلیارد متر مکعب رسید اما نتوانست مصرف گاز این کشور در همان سال را تامین کند که بالغ بر ۴۶.۵ میلیارد متر مکعب بود و برای تامین کمبود خود مجبور شد گاز وارد کند.

البته عمان نیز همانند امارات، کمبود گاز طبیعی مانع از صادر کردن گاز مایع توسط آن نشد.

عمان گاز طبیعی ارزان قیمت را از قطر از طریق خط لوله "دلفین" وارد و سپس بخشی از آن را مایع کرده و مجدداً صادر می کند.

صادرات گاز مایع عمان طی فصل اول سال ۲۰۲۲ به تقریبا ۲.۹ میلیون تن بالغ گردید که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته ۱۱.۵ درصد افزایش نشان می دهد.

۵ـ کویت بزرگترین وارد کننده گاز

ذخایر گاز کویت معادل ذخایر گاز مصر یعنی ۶۳ تریلیون فوت مکعب است؛ در حالی که جمعیت مصر بیش از ۲۲ برابر جمعیت کویت است اما با این وجود، کویت اقدام به واردات گاز می کند.

کویت به طور اساسی از نفت برای تولید برق استفاده می کند و به مدت چند دهه نسبت به  بهره برداری از گاز بی تفاوت بود اما با این وجود، در سال ۲۰۱۷ به میزان ۱۷.۴ میلیارد متر مکعب گاز تولید کرد.

براساس گزارش شرکت "بریتیش پترولیوم"، کویت در سال ۲۰۲۱ تقریبا ۷.۷ میلیارد متر مکعب گاز وارد کرد و بدین ترتیب به بزرگ ترین کشور وارد کننده گاز در میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تبدیل شد.

۶ـ بحرین دارای کمترین ذخایر گاز

ذخایر گاز بحرین تا پایان سال ۲۰۲۰ به میزان ۲.۳ تریلیون فوت مکعب به ثبت رسیده است و بر همین اساس در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس کمتر از همه دارای ذخایر گازی است.

بحرین در همان سال ۱۷.۲ میلیارد متر مکعب گاز تولید کرد.

مقدار یاد شده به ویژه با توجه به پسرفت تولید میدان های این کشور برای مصرف گاز داخلی بحرین کافی نیست و همین امر بحرین را وادار به واردات گاز مایع کرد .

براین اساس، تنها کشور عرب حوزه خلیج فارس که می تواند گاز به اتحادیه اروپا صادر کند، قطر است اما بخش عمده صادرات گاز قطر رهسپار آسیا می شود؛ هر چند میزان گاز صادراتی قطر به اروپا افزایش یافته است.