زانو یکی از بخش‌های حساس در بدن انسان است که به دلیل ساختاری که دارد باید مراقبت‌های کافی از آن صورت بگیرد تا مشکلات حرکتی برای افراد به حداقل مقدار ممکن کاهش پیدا کند. بخش‌های مهم حساسی در زانو از جمله رباط صلیبی و منیسک در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
به گزارش بهداشت نیوز، زانو یکی از بخش‌های حساس در بدن انسان است که به دلیل ساختاری که دارد باید مراقبت‌های کافی از آن صورت بگیرد تا مشکلات حرکتی برای افراد به حداقل مقدار ممکن کاهش پیدا کند. بخش‌های مهم حساسی در زانو از جمله رباط صلیبی و منیسک در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. احتمالاً اگر طرفدار ورزش باشید، تاکنون شاهد آسیب‌های جدی ورزشکاران از ناحیه زانو بوده‌اید. منیسک یکی از بخش‌های مهم در کنترل عملکرد و کارایی زانو است که در واقع نقش محافظ زانو را ایفا می‌کند. احتمال وارد شدن آسیب و پارگی منیسک در اثر عوامل مختلف وجود دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی راه‌های درمان پارگی و آسیب منیسک زانو بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
آنچه باید درباره منیسک بدانید
منیسک را می‌توان به‌نوعی بافت شبه غضروفی دانست که شکل ظاهری آن مشابه هلال یا حرف C انگلیسی است. چند نقش کلیدی و راهبردی توسط منیسک در زانو ایفا می‌شود که عبارت‌اند از:
- جذب شوک‌های واردشده به زانو
- رساندن مواد مغذی، روان‌کننده و نرم‌کننده به غضروف مفصلی
- راحت‌تر کردن فرآیند سر خوردن مفصل زانو
- جلوگیری از کشیدگی بیش از حد در عضلات ناحیه زانو
- محافظت از مفاصل زانو
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، وظایف بسیار مهمی روی دوش منیسک زانو قرار دارد و همین مسئله اهمیت درمان پارگی و آسیب منیسک زانو را دوچندان می‌کند. در حالت کلی منیسک در اثر یکی از سه عامل زیر دچار آسیب می‌شود:
- وارد شدن ضربه شدید به زانو
- پیچ خوردن زانو
- فرسودگی ناشی از کهولت سن
شدت آسیب وارد شده به منیسک در تشخیص راه مناسب برای درمان آن بسیار مؤثر است. در حالت کلی باید با مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدی شیوه درمانی مناسب اتخاذ شود.
پارگی منیسک در چند حالت رخ می‌دهد؟
قبل از پرداختن به مسئله درمان پارگی و آسیب منیسک زانو، بد نیست به این نکته اشاره کنیم که پارگی منیسک به چهار شکل مختلف رخ می‌دهد که هر کدام از آن‌ها شیوه درمانی خاصی را مطالبه می‌کند. این چهار نوع پارگی منیسک عبارت‌اند از:
1. پارگی افقی
در صورت وقوع پارگی افقی در منیسک این امکان وجود دارد که دو لبه پاره شده را که امکان برقرار اتصال بین آن‌ها وجود دارد را به هم متصل کنند. در واقع در این شیوه درمانی بخش آسیب‌دیده منیسک از بین نمی‌رود و درمان آن با عمل جراحی امکان‌پذیر است. مشکل اصلی مربوط به زمانی است که پارگی در بخش عروقی منیسک رخ دهد. در این شرایط حتی درصورتی‌که ترمیم بافت منیسک صورت بگیرد، باز هم امکان دارد که بهبودی کامل حاصل نشود.
2. پارگی شعاعی
پارگی شعاعی بسیار شایع است و محل وقوع آن هم درون ناحیه منحنی شکل منیسک است. متاسفانه به دلیل آنکه خون‌رسانی در این بخش از منیسک صورت نمی‌گیرد، خیلی بعید است که شانسی برای ترمیم آن وجود داشته باشد.
3. پارگی درونی و ناقص
برای تشخیص وقوع پارگی درونی و ناقص در منیسک باید حتماً MRI انجام شود. خوشبختانه این نوع پارگی منیسک از حساسیت چندان بالایی برخوردار نیست و معمولاً نیاز به جراحی برای درمان ندارد.
4. پارگی پیچیده
پارگی پیچیده را ترکیبی از پارگی‌های افقی و شعاعی تشکیل می‌دهد. در این شرایط عملاً درمان پارگی و آسیب منیسک زانو بدون استفاده از عمل جراحی امکان‌پذیر نیست.
مهم‌ترین علائم پارگی منیسک زانو چیست؟
سوال مهم دیگری که باید در این قسمت به آن پاسخ داده شود، این است که چگونه می‌توان فهمید که منیسک زانو پاره شده است؟ در این راستا چند مورد از مهم‌ترین علائمی که برای پارگی منیسک وجود دارد، عبارت‌اند از:
- تورم در ناحیه زانو
- راه‌رفتن لنگان‌لنگان
- گرفتگی یا قفل شدن مفصل زانو
- کاهش دامنه حرکتی زانو
- احساس درد در ناحیه زانو
چه فاکتورهایی در انتخاب شیوه مناسب در درمان پارگی و آسیب منیسک زانو مؤثر است؟
درمان پارگی و آسیب منیسک زانو هم با جراحی امکان‌پذیر است و هم بدون آن. به‌طورکلی پنج فاکتور اساسی در انتخاب شیوه درمانی مناسب اثرگذار است که عبارت‌اند از:
- سن و سال بیمار
- شدت آسیب‌دیدگی منیسک زانو
- وضعیت سلامت جسمانی بیمار در حالت کلی
- نظر و شرایط بیمار
- زمان مورد نیاز برای بهبودی
عمل جراحی درمان پارگی و آسیب منیسک زانو به چه صورت انجام می‌شود؟
همان‌طور که اشاره شد، تشخیص نوع و شدت پارگی منیسک زانو با استفاده از MRI مشخص می‌شود. درصورتی‌که پزشک ارتوپدی تشخیص دهد، باید عمل جراحی برای درمان منیسک زانو در دستور کار قرار بگیرد. در عمل جراحی پزشک معالج ابتدا شکافی در ناحیه جلو مفصل ایجاد می‌کند. در ادامه پوست و بافت‌های زیرپوستی استخوان کشکک کنار زده می‌شود. به‌این‌ترتیب استخوان‌های ران و درشت نی قابل مشاهده خواهند بود.
در ادامه نوبت به آن می‌رسد که به کمک ابزارهای مخصوص برش‌هایی در ناحیه زیرین استخوان زانو ایجاد شود. در ادامه شرایط برای برداشتن کامل غضروف فراهم می‌شود. سپس نوبت به آن می‌رسد که استخوان ران برای قرار دادن مفصل مصنوعی آماده شود. دقیقاً مشابه آنچه گفته شود در خصوص قسمت بالایی درشت نی نیز تکرار می‌شود. در ادامه بید یک قطعه فلزی که با سیمان استخوانی پوشش داده شده است به استخوان درشت نی چسبانده شود. در نهایت نیز یک قطعاً پلاستیکی با جنس پلی‌اتیلن بین قطعات فلزی قرار داده می‌شود.
درمان پارگی و آسیب منیسک زانو بدون استفاده از جراحی چگونه انجام می‌شود؟
سه روش کلی برای درمان پارگی و آسیب منیسک زانو بدون استفاده از جراحی وجود دارد که عبارت‌اند از:
1. استفاده از روش درمانی R.I.C.E
در این روش درمانی باید مجموعه اقدامات زیر روی بیمار صورت بگیرد:
- استراحت کافی بیمار به همراه فعالیت‌های اصلاح‌شده
- استفاده کمپرس سرد روی زانو چند بار در هفته (هر بار به مدت 15 الی 20 دقیقه)
- بستن زانو به‌منظور جلوگیری از تورم آن
- تنظیم پا در ناحیه بالاتر از سطح قلب در زمان‌های استراحت
- استفاده از داروهای ضدالتهاب به تشخیص پزشک
2. درمان فیزیکی و ورزش
فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روش‌های درمان پارگی و آسیب منیسک زانو است. در این حالت باید تمرینات زیر اجرا شود:
- کشش عضله همسترینگ
- کشش فلکسور لنگی
- تقویت چهار سر ران
- حرکات بیومکانیکی صحیح
هدف از این تمرینات آن است که سطح فشار وارد شده به زانوی فرد کاهش پیدا کند. در طول مدت فیزیوتراپی باید رژیم غذایی مورد نظر پزشک معالج نیز صورت بگیرد تا اثرات تمرینات ورزشی افزایش پیدا کند.
3. تزریق به‌منظور درمان آسیب‌دیدگی منیسک
اگر دو روش درمانی بالا تأثیر مثبتی در جهت کاهش درد و التهاب ناحیه زانو نداشته باشد، پزشک می‌تواند با تزریق استروئید که دارویی ضدالتهاب است، سطح التهاب زانو را به‌مراتب کاهش دهد. البته استفاده از این دارو شاید در درد را در زانوی فرد تشدید کند ولی قطعاً در ادامه باعث کاهش التهاب و درد زانو خواهد شد.
کلام پایانی
در این مقاله به بحث و بررسی پیرامون راه‌های درمان پارگی و آسیب منیسک زانو پرداختیم. باتوجه‌به نقش مهم زانو در تحرک افراد، لازم است تا فرایند درمان زیر نظر پزشک متخصص و باتجربه صورت بگیرد که سلامت افراد در حداقل زمان ممکن حاصل شود. دکتر آرش شرافت وزیری فوق تخصص ارتوپدی، سال‌ها است که در کشور روی زمینه درمان عوارض استخوانی فعالیت می‌کند. دکتر شرافت وزیری مدرک فوق‌تخصص خود را از دانشگاه علوم پزشکی دریافت کرده است و در کنار آن دوره‌های تکمیلی را در کشورهای آلمان و اتریش سپری کرده است. ایشان همچنین در زمینه بدنسازی نیز سوابق درخشان ورزشی دارد. روی‌هم‌رفته می‌توانید درمان پارگی و آسیب منیسک زانوی خود را به دست دکتر شرافت وزیری بسپارید.
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.