چاقی دانش آموزان مازندانی مدت‌هاست که یکی از مهم‌ترین چالش‌های ساختار آموزشی و سلامت استان است که سالهای اخیر به دلیل همه‌گیری کرونا و یکجانشینی مُحصلان وارد مرحله حادتری شده.
به گزارش بهداشت نیوز، مازندران از جمله استان‌های رتبه دار در بیماری های غیرواگیر مانند دیابت، مشکلات قلبی و عروقی، چاقی مفرط، کبد چرب و چربی خون است که در کنار زندگی سالم و هوایی مطلوب تصویری نگران کننده از این خِطه به نمایش می گذارد.
برای مثال طبق تازه ترین آمارها، مبتلا بودن حدود ۲۰ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال مازندران به دیابت و پیش دیابتی بودن ۲۹ درصد دیگر از جمعیت در این گروه سنی، نشان دهنده اوضاع نه چندان مطلوب این استان دارد. کم تحرکی، سوء تغذیه، زندگی شهرنشینی و فاصله گرفتن از فعالیت های کشاورزی و مواردی از این دست مازندران را به بالای جدول استان های بیمار تبدیل کرده است.
براساس آمارهای رسمی که در سال ۱۳۹۶ از سوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران اعلام شد، ۷۵ درصد از مرگ و میرهای استان ناشی از چهار بیماری سرطان، بیماری های تنفسی مزمن، دیابت و بیماری های قلبی و عروقی است که به طور حتم این آمار اکنون بیشتر شد و طبق گفته متخصصان چاقی مهم ترین عامل و نشانه برای گسترش این نوع بیماری ها در استان می باشد.
موضوعی که طی سالهای اخیر به سالمندان و افراد با سنین بالا خلاصه نشده و در دانش آموزان شامل کودکان و نوجوان نیز به وفور مشاهده می شود و روند نگران کننده روبه رشدی را طی می کند. در سال ۱۳۹۹ آموزش و پرورش مازندران طی طرح سنجش وزن موسوم به "کوچ" اعلام کرد که چاقی و اضافه وزن در میان دانش آموزان به ۳۹/۲ درصد رسید که نه تنها رشد ۱۰ درصدی را ثبت کرد، بلکه فاصله معناداری با میانگین ۳۰/۱ درصدی دانش آموزان کشور داشت.
این در حالی بود که متوسط اضافه وزن در دانش آموزان مازندرانی در سال ۱۳۹۵ که آخرین غربالگری انجام شد، حدود ۲۹ درصد اعلام شده بود و البته باید ۲ سال خانه نشینی کرونا را نیز به آن اضافه کرد که پیش بینی می شود درصد چاقی و اضافه وزن دانش آموزان مازندارنی اکنون به بیش از ۴۰ درصد رسیده که شامل حدود ۲۱۰ هزار دانش‌آموز می شود. این اعداد به خودی خود نگران کننده است که بیش از هرچیزی توجه جدی متولیان و سپس ریشه یابی و اقدام سریع را می طلبد.
چاقی دانش‌آموزان مازنی از خانه تا مدرسه
دکتر سامان خدابخشی متخصص و پزشک تغذیه درباره ریشه چاقی دانش آموزان مازندران به حلقه خانه تا مدرسه اشاره کرد و به خبرنگار ایرنا گفت: عوامل بسیاری در عارضه چاقی و اضافه وزن تاثی‌گذار است که بخش اعظم آن عاملان اصلی محسوب نمی شود. عنصر اصلی در پدیده چاقی را باید در زیست فرد در خانه و مدرسه دید. منظور من از خانه شامل زندگی در خانه و همچنین بیرون رفتن ها و تمامی روابط اجتماعی است که خانه و بیرون خانه را شامل می شود.
وی ادامه داد: تغییر سبک زندگی از کشاورزی به صنعتی و اکنون عصر الکترونیک و فاصله گیری از تحرکات روزمره، رشد مصرف غذایی به خصوص غذاهای حاضری یا همان فست فودی، قرار گرفتن غذا در لیست تفریحات روزانه و افزایش هزینه ورزش همگی زنجیره عوامل خانه را تشکیل می‌دهند.
این متخصص تغذیه، نظام آموزشی ناکارآمد در حوزه ورزش و فقدان برنامه ریزی تخصصی در مدارس را نیز مربوط به عنصر مدرسه دانست و گفت: باید پذیرفت که نظام آموزشی ما نیز به تحرک و به طور خاص ورزش، به عنوان یک نیاز علمی و تخصصی نگاه نمی‌کند.
به گفته دکتر خدابخشی، اغلب چاقی و اضافه وزن در سنین نوجوانی و کودکی رخ می دهد، زیرا در این سنین بافت های عضلانی به سرعت با چربی انباشته می‌شود و اگر نوع تغذیه نیز به یک عادت تبدیل شود، دیگر نمی توان به راحتی آن را درمان کرد. لازم است مسئولان هوشیار باشند که چاقی نیازمند برنامه ریزی و کنترل است و در غیراینصورت به مرحله بحرانی خواهد رسید و که امروز هم به وضوح می بینیم به یک معضلی بزرگ برای مازندران تبدیل شده است.
وی مهم ترین تغییر اجتماعی زمینه ساز چاقی را تغییر سبک تغذیه ایرانی ها دانست و افزود: طی یک دهه اخیر به شدت شاهد مصرف رژیم غذایی پر کالری، چرب و با قند بالا هستیم که این مسئله در کودکان و نوجوانان بیشتر دیده می شود و اگر آن را در کنار بی تحرکی قرار دهید نتیجه وضعیت کنونی مازندران است.
به گفته متخصص و پزشک تغذیه، کوچ از خانه های بزرگ و حیاط دار در کنار مزارع به آپارتمان های محصور را از دیگر تغییرات رخ داده دانست و افزود: در حال حاضر به شرایطی رسیدیم که باید هرچه سریع‌تر نهادهای تصمیم‌گیر با همراهی والدین و خانواده‌ها به آن رسیدگی کنند.
لاغری زنگ ورزش
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش مازندران نیز در این ارتباط به ایرنا وضعیت دانش آموزان در حوزه چاقی را نگران کننده توصیف کرد و گفت: می پذیریم که مشکلاتی در حوزه آموزشی برای تحرک و ورزش داریم اما در این مسئله خانواده‌ها نیز بیش از مدرسه تاثیرگذار هستند.
قربانعلی سهرابی ادامه داد: نگاهی به برنامه ریزی آموزش‌گواه بر محرومیت ورزش و تحرک در جدول تعلیم و تربیت دارد، زیرا با هفته ۲ ساعت نمی‌توان مشکل چاقی دانش‌آموزان را برطرف کرد و آنها را از خطرات احتمالی وضعیت جسمی ناسالم نجات داد.
وی با اشاره به اینکه زیرساخت های ورزشی مدارس استان نیز مطلوب نبوده و بخشی از مدارس از فضای ورزشی استاندار محروم هستند، افزود: شرایط چاقی دانش آموزان به خصوص در مازندران نیازمند فضا و فرصتی بیشتر است که در عمل در مدارس امکان‌پذیر نیست و باید با همکاری خانواده‌ها در بیرون از مدارس پیگیری شود.
سبک زندگی؛ بچه ها در مدرسه چاق نمی‌شوند
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش مازندران بار دیگر به اوقات خارج از مدرسه اشاره کرد و گفت: خوشبختانه با انتقال مدیریت بوفه ها به حوزه تربیت بدنی حلقه نظارت بر تغذیه سالم در مدارس تکمیل شده اما باید پذیرفت که بچه ها در مدرسه چاق نمی شوند و این تغذیه و کم تحرکی خارج از فضای آموزشی است که آنها را به سمت چاقی سوق می دهد.
سهرابی نقش خانواده را در موضوع اضافه وزن دانش‌آموزان و عبور از این چالش بسیار پررنگ دانست و اظهار داشت: متاسفانه علاوه بی‌تحرکی، خانواده‌ها مدیریت مناسبی بر تغذیه فرزندان ندارند و در بعضی مواقع هم خود عامل اصلی سوء تغذیه هستند که فرزندان را به خوردن غذاهای ناسالم تشویق می کنند.
به گفته او امروزه شاهد سبک جدیدی از زندگی هستیم که نه تنها هیچ تناسبی با فرهنگ بومی ما ندارد، بلکه به طور کامل در تضاد با شیوه زندگی و تحرکات اجتماعی ما است.
لوکس شدن ورزش عمومی
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش مازندران در پایان به لوکس شدن ورزش و گران شدن ورزش‌های عمومی اشاره کرد و گفت: امروزه حتی عمومی‌ترین ورزش ها بسیارگران شده و از توان خانواده ها خارج است که می طلبد مسئولان ورزش‌های همگانی به این مسئله ورود کنند.
البته سهرابی به هزینه های متفرقه والدین برای بازی های مجازی نیز اشاره کرد و ادامه داد: منظور از لوکس شدن ورزش تنها افزایش هزینه آن نیست، بلکه امروزه برخی ورزش را به عنوان رفتار اجتماعی لوکس می پندارند. ضمن اینکه باید گفت امروزه دانش آموزان خانه نشینی پای بازی های مجازی را به کنش اجتماعی ترجیح می دهند.
وی تجمیع و خروجی این عوامل را وضعیت بحرانی چاقی دانش آموزان استان دانست و افزود: باید همه نهادهای به خصوص خانواده و آموزش و پرورش، شهرداری ها و وزارت ورزش و جوانان نسبت به چاقی احساس خطر کنند و برای تغییر آن قدم های جدی بردارند.
به گفته معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش مازندران، در صورت توجه به این مسئله شاهد فرداهایی بحرانی تر خواهیم بود که کودکان و نوجوانانمان را در معرض خطرات بسیاری قرار خواهد داد.
از اول مهر سال جاری ۵۲۰ هزار دانش آموز و ۴۵ هزار معلم مازندرانی همزمان با سراسر کشور در چهار هزار و ۲۰۵ ادامه فعالیت تحصیلی و آموزش خود را به صورت حضوری بعد از حدود ۲ سال وقفه به دلیل شرایط کرونایی از سر گرفتند.
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.