اجزاء تشکیل دهنده مهم دارویی گیاهان گروه بسیار متنوعی از ترکیبات شیمیایی اند که از نظر قابلیت انحلال و پایداری، تنوع بیشتری در آن ها مشاهده می شود.
به گزارش بهداشت نیوز، اجزاء تشکیل دهنده مهم دارویی گیاهان گروه بسیار متنوعی از ترکیبات شیمیایی اند که از نظر قابلیت انحلال و پایداری، تنوع بیشتری در آن ها مشاهده می شود. این ترکیبات به شکل زیر رده بندی می شوند.
لیپیدها: واژه لیپید به روغن های ثابت، چربی ها و موم ها اطلاق می شود. این ترکیبات استر اسیدهای چرب با زنجیر بلند، الکل و مشتقات مربوطه شان هستند. در گیاهان لیپیدها همراه با مواد غذایی ذخیره ای مانند پروتئین ها وجود دارند. برای بیماری های پوستی تجویز می شوند.
فنل ها: فنل ها ترکیباتی اند که در آن ها یک یا چند هیدروکسیل مستقیما به هسته حلقوی متصل است. آن ها در گیاهان فراوان یافت می شوند و معمولا مانند گلیکوزیدها به صورت ترکیب با قندها وجود دارند. فنل ها در آب قابل حل بوده و در طبیعت به عنوان اسیدهای ملایم شناخته می شوند. اسیدهای فنلی درگیاهان نیز یافت می شوند مانند: اسید کافئیک، فرولیک و کوماریک.
تانن ها: تانن ها ترکیبات پیچیده ای اند که معمولا به صورت مخلوط با پلی فنل ها وجود دارند. این گروه بزرگ از ترکیبات پیچیده در سلسله گیاهی به طور گسترده یافت می شوند. آن ها معمولا در قسمت خاصی از گیاه مانند: میوه ها، پوست، برگها، ساقه ها، ریشه و ... به چشم می خورند. به طور کلی تانن ها در آب حل شده، دارای عمل انقباضی بوده و اغلب تلخ مزه اند.
پروتئین ها: پروتئین ها ترکیبات الی نیتروژن داری اند که به وسیله موجودات زنده تولید شده و در پیکر آنها یافت می شوند. این ترکیبات در هر دو سلسله گیاهی و جانوری وجود دارند. پروتئین های گیاهی به صورت بلور متبلور جدا می شوند.کلیه فرآورده های غدد، دانه های روعنی گیاهان، آنتی توکسین ها، موم ها، گلوبولین ها دارای پروتئین هایی اند که به صورت ترکیب با سایر مواد بیوشیمیایی وجود دارند.
آلکالوئیدها: واژه آلکالوئید را می توان به عنوان یک باز گیاهی تعریف کرد.معمولا خاصیت قلیایی آلکالوئید ها به علت وجود نیتروژن گروه آمین است. آلکالوئیدها بیشتر در میوه ها، ساقه ها، پوست، ریشه ها، برگ ها و دانه ها به چشم می خورند. به طور کلی در آب حل نمی شوند و در اتر یا کلروفرم و سایر حلال های غیر قطبی محلول اند.
ئیدرات های کربن: ترکیباتی از عناصر کربن، هیدروژن و اکسیژن اند. آن ها الکل های آلدئیدی یا ستونی اند که نسبت حضور اتم های هیدروژن به اکسیژن در آن ها همان نسبتی است که در آب یافت می شود. ئیدرات های کربن در تهیه بسیاری از داروها مورد استفاده قرار می گیرند.
گلیکوزیدها: گلیکوزیدها مواد غیر احیاء کننده ای اند که در اثر ئیدرولیز معرف ها یا آنزیم ها، یک یا چند قند احیاء کننده تولید می کنند. گلیکوزید ها خواص دارویی مهمی دارند. مانند اوبائین و دجیتوکسین که تحریک کننده های قلبی اند. روغن های فرار: روغن های فرار اصولا معطرند و در قسمت های مختلف گیاه یافت می شوند. خواص درمانی روغن های فرار بسیار متنوع است که از جمله آن ها ایجاد تحریکات موضعی، ضد نفخ، مدر، گندزدای ملایم، حساسیت های موضعی و ضد کرم یا انگل اند. البته روغن های فرار را می توان به عنوان ادویه یا چاشنی در مواد غذایی شیرینی پزی، نوشابه ها، داروسازی، مواد آرایشی و... به کار برد.
رزین ها و ترکیبات رزین دار: واژه رزین به یک گروه از مواد جامد یا نیمه جامد اطلاق می شود که دارای خواص شیمیایی بسیار پیچیده و ترکیبات شیمیایی منتوعی اند. در گیاهان رزین ها درون ساختارهای مختلف ترشحی یافت می شوند. مانند سلول های رزین (زنجبیل)، غدد یا محفظه های شیزوژن یا لیزوژن (کاج و مای مرز)، کرک های غده ای(شاهدانه).
منابع:
بیگم فقیر،م، 1384، گونه های گیاهی گیاهان آرایشی-بهداشتی، اداره انتشارات دانشگاه گیلان.
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.