عربستان تلاش کرد که علاوه بر کشورهای همسو در حوزه خلیج فارس، مصر را نیز به عنوان یکی از اضلاع قدرت در خاورمیانه وارد ائتلاف خودساخته به نام ناتوی عبری - عربی در مقابله با ایران کند اما امروز با خروج قاهره از این ائتلاف، تلاشهای عربستان و متحدانش برای ایجاد یک ائتلاف تمام عیار ضدایرانی با بن بست مواجه شده است.
داود احمدزاده/ کارشناس مسائل خاورمیانه انتشار خبری مبنی بر کنارهگیری مصر از ائتلاف ضدایرانی تحت رهبری آمریکا تنها یک روز پس از دیدار صمیمانه السیسی و ترامپ، روسایجمهوری دو کشور را باید در احتیاط مصر برای ممانعت از افزایش تنش با ایران جستوجو کرد. قاهره همچنین به این درک رسیده است که از سوی تهران مورد تهدید نیست. باتوجه به آنکه مصر بزرگترین قدرت نظامی در میان اعراب است میتوان ائتلاف ضدایرانی را که ترامپ رویای آن را در سر میپروراند، شکست خورده نامید. این در حالی است که قاهره در ابتدای مطرح شدن طرح ناتوی عبری - عربی، تاحدودی با خواستهها و مطالبات عربستان همسویی داشت و به نوعی اقتصاد مصر وابسته به دلارهای نفتی عربستان و امارات متحده عربی شده بود. درواقع با توجه به بحران شدید اقتصادی مصر و گسترش خشونت ساختاری در این کشور به رغم تلاشهای ژنرال السیسی برای عبور از بحران اما مصریها توان اتخاذ سیاست مستقل در منطقه خاورمیانه را در خود نمیدیدند. ولی با گذشت زمان و بروز اختلافات جدی در برخی از مسائل منطقهای بهویژه درباره سوریه و یمن و تلاشهای ژنرال السیسی برای کم کردن میزان وابستگی به عربستان شاهد اتخاذ سیاستهای جدید مصر در منطقه هستیم. به گونهای که قاهره از ابتدای بحران سوریه نیز خواهان حفظ ثبات و عدم دخالتهای نظامی و سرنگونی رژیم فعلی سوریه بود. در بحران یمن هم به رغم فشارهای ریاض برای مشارکت جدیتر نظامیان مصری در حمله به یمن و شکست دادن نیروهای حوثی عملا با عدم توفیق روبرو شد. لذا میتوان گفت در پیگیری موج ایرانهراسی توسط عربستان، این کشور تلاش داشت با وارد نمودن کشورهای قدرتمند عربی و نیز پیوند این مسئله با منافع اسرائیل، از نفوذ ایران بکاهد اما اکنون مصر سیاست عدم مداخله یا حداقل عدم ورود جدی به مناطق بحرانخیز در خاورمیانه را اتخاذ کرده است. بنابراین میتوان گفت با تثبیت اوضاع در سوریه، پایداری قدرت در عراق و گسترش نفود ایران در خاورمیانه، مصریها نیز به توانایی اثرگذاری ایران در مدیریت بحرانها در منطقه اذعان کردهاند. با این تفاسیر حتی احتمال دور شدن بیشتر قاهره از ریاض در خاورمیانه و اتخاذ سیاستهای مستقلتر نیز وجود دارد. از سوی دیگر با توجه به توانایی روسیه، ترکیه و ایران به عنوان سه کشور تاثیرگذار در سوریه و منطقه شاید مصریها با دور شدن از محور غربی و عربی در ائتلاف ضدایرانی تلاش دارند مراودات اقتصادی و سیاسی خود را با این سه کشور مهم منطقه بهبود بخشند. از این منظر میتوان گفت که از دیدگاه نظامیان مصری عدم پیوستن به ناتوی عبری - عربی ممکن است در کوتاه مدت بر کمکهای اقتصادی و بازسازی این کشور اثر منفی داشته باشد اما در آینده نزدیک با تثبیت شرایط منطقه، مصریها میتوانند سهم بیشتری از منافع اقتصادی را نصیب خود سازند. در خصوص ایده شکلگیری ناتوی عبری - عربی نیز چند نکته حائز اهمیت است؛ بعد از شکلگیری بحرانهای متعدد در منطقه خاورمیانه در راستای سیاستهای ضدایرانی شخص دونالد ترامپ در منطقه، ایجاد ائتلافها یا اتحادهای ضدایرانی با محوریت عربستان و اسرائیل در دستور کار تیم امنیتی کاخ سفید قرار گرفت. در این راستا آمریکاییها تلاش کردند که با ایجاد ارتباط مستقیم میان مقامات ریاض، تلآویو و کشورهای همسو، استراتژی سدنفوذ ایران را در خاورمیانه عملیاتی سازند؛ لذا شاهد بودیم نشستهای آشکار و پنهانی بین سران اسرائیل و عربستان سعودی و برخی از کشورهای منطقه خلیج فارس شکل گرفت. همچنین میتوان گفت بحث استراتژی معامله قرن که به نوعی باهدف تضمین امنیت اسرائیل و گسترش هرچه بیشتر مراودات اقتصادی و سیاسی رژیمهای محافظهکار و اقتدارگرای عرب و رژیم صهیونیستی پیگیری میشد از جمله این اقدامات بود. در نهایت نیز یکی از این راهبردها که بعد از شکست طرح تجزیه سوریه و عقبنشینی اجباری آمریکاییها از مناطق بحرانخیز در خاورمیانه برای انزوای ایران پیگیری شد، طرح تشکیل ناتوی عبری - عربی بود. از این رو عربستان تلاش کرد که علاوه بر کشورهای همسو در حوزه خلیج فارس، مصر را نیز به عنوان یکی از اضلاع قدرت در خاورمیانه وارد ائتلاف خودساخته به نام ناتوی عبری - عربی در مقابله با ایران کند اما امروز با خروج قاهره از این ائتلاف، تلاشهای عربستان و متحدانش برای ایجاد یک ائتلاف تمام عیار ضدایرانی با بن بست مواجه شده است.
نقل از شورای راهبردی روابط خارجی
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.