چرا دروغ می گوییم؟ (2)

گروه ترجمه بهداشت نیوز:

اخیرا با یکی از برنامه­های تلفن همراهم درخواست تاکسی کردم تا به به ملاقات دن آریلی روانشناس در دانشگاه دوک و یکی از برجسته ترین متخصصین در زمینه دروغ، بروم. اگرچه درون اتومبیل مرتب بود، بوی مشمئز کننده جوراب کثیف به مشام می­رسید و راننده با وجود مودب بودن در پیدا کردن مسیر مشکل داشت. زمانی که رسیدیم، راننده سوال کرد آیا به او امتیاز کامل خواهم داد؟ با لبخند به او اطمینان بخشیدم که این کار را می کنم، اما بعدا تنها سه ستاره از پنج ستاره دادم. بعدا دروغم را اینطور توجیه کردم که ممکن بود با دادن امتیاز کامل باعث گمراهی مسافران بیشتری شوم.

آریلی پانزده سال پیش مجذوب دروغ شد. در حالی که در یک پرواز طولانی نشسته بود، مشغول پر کردن تست استعداد ذهنی در یک مجله شد. او سوال اول را پاسخ داد و به انتهای مجله مراجعه کرد تا ببیند درست پاسخ داده یا خیر. ناگهان در حالی مچ خودش را گرفت که سعی داشت پنهانی پاسخ سوال بعدی را هم ببیند. با همین روش، آریلی امتیاز بسیار بالایی در تست به دست آورد. او می گوید :"هنگامی که تست را به پایان رساندم، حس می کردم خودم را فریب داده­ام. ابتدا می­خواستم بدانم چقدر با استعداد هستم اما فکر  کنم می­خواستم به خودم ثابت کنم که خیلی زیرک هستم." این تجربه باعث شد آریلی به تحقیق طولانی مدت درباره دروغ و سایر اشکال ناراستی بپردازد. در آزمایشاتی که او و همکارانش در دانشکده و جاهای دبگر انجام داده اند، 20 داوطلب باید به 20 سوال ساده ریاضی پاسخ می­دادند. آنها باید در مدت پنج دقیقه هرتعداد سوال را که می­توانستند پاسخ     می­دادند و به نسبت تعداد سوالات صحیحی که پاسخ داده بودند، مبلغی به عنوان جایزه به آن ها پرداخت می­شد. به آن ها گفته می­شد قبل از اعلام تعداد پاسخ های صحیح، برگه خود را به درون دستگاه خرد کننده کاغذ بیاندازند. اما در حقیقت، برگه ها خرد نمی­شدند. مشخص می­شود تعداد زیادی از داوطلبان دروغ می­گویند. به طور متوسط داوطلبان ادعا می­کنند 6 سوال را حل  کرده اند، در حالی که اکثراً تنها 4 سوال را به درستی پاسخ داده­اند. نتیجه در فرهنگ های مختلف یکسان بود. همه ما دروغ  می­گوییم اما تنها کمی!

خط قرمز ما کجاست؟؟

 آنچه برای آریلی جالب بود این نبود که چرا اکثرا دروغ می گویند، بلکه این بود که چرا دروغ بزرگتری نمی گویند. اگرچه مبلغ جایزه به طور قابل توجهی بالاتر می رفت، داوطلبان پای خود را از حد مشخصی فراتر نمی گذاشتند. آریلی می گوید:" ما این فرصت را در اختیار مردم می­گذاریم که مقدار زیادی پول بدزدند، اما آن­ها به مقدار اندکی بسنده می­کنند. بنابراین عاملی بیشتر ما را از یک دروغگوی تمام عیار بودن باز می دارد! " به نظر آریلی، دلیل این امر این است که ما مایلیم خود را انسان­های صادقی بدانیم، چون تاحدی مجبوریم صداقت را به عنوان ارزشی که در جامعه آموخته­ایم درون سازی کنیم. به همین دلیل، به غیر از افرادی که از نظر اجتماعی ناهنجار هستند، بقیه ی ما برای میزانی که دروغ می­گوییم حدی قائل می­شویم. آریلی و همکاران نشان داده اند که اینکه فرد تا چه حد پیشروی کند، توسط هنجار­هایی که از طریق جامعه طی توافقی ناگفته می­آموزد مشخص        می­شود، همانند عمل خانه بردن چند مداد از کابینه عرضه ی محل کار.

بیماری و دروغ

همکاران و کارکنان پاتریک کوونبرگ  در دادگاه عالی ایالت لس­آنجلس  باور داشتند که او یک قهرمان است. به دلیل اعتبارش، در ویتنام به او یک قلب بنفش اهدا شد. او در عملیات های مخفی برای سازمان های اطلاعات مرکزی شرکت کرده بود. او قاضی­ای بود که علاوه براطلاعات ارزنده­اش به عنوان یک قاضی، مدرک لیسانس فیزیک و مدرک فوق لیسانس روانشناسی داشت. هیچ یک از این ها حقیقت نداشت. وقتی با آن روبرو شد، تمام تقصیر را گردن بیماری pseudologia fantastica انداخت، بیماری ای که فرد تمایل دارد داستان­ها را با تخیلاتش در هم بیامیزد. این موضوع تغییری در برکناری او از سمتش در سال 2001 ایجاد نکرد.

با وجود اینکه مبتلایان به انواع بخصوصی از بیماری های روانی دروغ های بخصوصی می­گویند، به نظر می­رسد روانپزشکان توافقی بر وجود رابطه ی بین دروغ و سلامت ذهن ندارند. در سال 2005 روانشناسی به نام یالینگ ینگ و همکارانش، اسکن مغزی سه گروه را با هم مقایسه کردند: 12 بزرگسال با سابقه مکرر دروغگویی، 16 بزرگسال که با معیارهای فرد ناهنجار اجتماعی مطابقت داشتند اما سابقه مکرر دروغگویی نداشتند و 21 بزرگسال که نه دروغگو بودند و نه ناهنجار. محققین دریافتند که حجم فیبرهای نورونی در قشر پره فرونتال مغز دروغگوها حداقل بیست درصد بیشتر بود، که می تواند نشان دهنده این باشد که افرادی که عادت به دروغگویی دارند اتصالات مغزی بیشتری دارند. ممکن است داشتن اتصالات مغزی بیشتر آن ها را در معرض بیشتر دروغ گفتن قرار دهد چرا که نسبت به بقیه حضور ذهن بیشتری برای دروغ گفتن دارند،  یا اینکه ممکن است به این دلیل که بیشتر دروغ می­گویند این اتصالات در مغزشان شکل گرفته باشد. روانشناسان به نام های نوبوهیتو اب در دانشگاه کیوتو و جاشوا گرین در دانشگاه هاروارد  مغز این افراد را با تکنیک fMRI اسکن نمودند و دریافتند آن­ها که رفتار صادقانه ای ندارند هسته نوکلئوس اکامبنس مغزشان (قسمتی از مغز که نقش کلیدی در پردازش پاداش دارد)  فعال­تر است. گرین توضیح می دهد: "هر چقدر پاداش دریافتی هیجان انگیز­تر باشد، حتی در یک زمینه کاملا صادقانه، فرد بیشتر در معرض تقلب است. به عبارت دیگر، طمع میل فرد به دروغگویی و تقلب را بالا می­برد."

تخم مرغ دزد، شتر دزد می شود!!

 دروغ، دروغ می آورد. همانطور که چندین فریبکار نظیر هوگو مجبور به گفتن دروغ های پشت سر هم شدند. تالی شاروت دانشمند اعصاب در دانشگاه کالج لندن و همکارانش در آزمایشی نشان دادند که چطور مغز نسبت به اضطراب و احساس ناراحتی ناشی از دروغ عادت می­کند، و در نتیجه گفتن دروغ بعدی ساده­تر می­شود. در اسکن های fMRI، آنها بر هسته آمیگدال متمرکز شدند، هسته آمیگدال مسئول پردازش احساسات و تظاهرات هیجانی چهره مانند خوشحالی و ترس در مغز است. محققین متوجه شدند پاسخ آمیگدال هربار نسبت به دروغ قبلی ضعیف­تر می­شود، حتی اگر دروغ گفته شده از دروغ قبلی بزرگتر باشد. شاروت می گوید: " احتمالا در گیر شدن در اعمال فریبکارانه کوچک می تواند منجر به فریبکاری های بزرگ در آینده شود."

 (پایان قسمت دوم...)

چرا دروغ می گوییم؟ (1)

منبع : مجله ی نشنال جئوگرافیک، ژوئن 2017

مترجم: دکتر سارا ساعی ،داروساز