آنچه را که باید در مورد شپش و آلودگی با آن بدانیم

به گزارش  بهداشت نیوز، شپش سر حشره ای است به اندازه دانه کنجد که به خودی خود مانند دیگر جانوران در جهان وجود دارد. غذای این حشره خون انسان است که از طریق پوست سر می مکد. به همین دلیل شپش در دسته انگل ها قرار دارد. از انجایی که زندگی شپش سر به بودن در روی پوست سر انسان بستگی دارد، تلاش میکند که همیشه این جایگاه امن را حفظ کند و از میزبانی به میزبانی دیگر تغییر مکان می دهد.

چگونه شپش را بشناسیم؟

شپش حشره ای کوچک، که انگل انسان محسوب شده، بدون بال، خونخوار، دارای دو شاخک و سه جفت پای کوتاه، قادر به پریدن و جهیدن نیست و حرکت لغزشی دارد.

طول عمرمتوسط شپش ماده 30 روز و رنگ آن بین خاکستری تا قرمز متغیر است و می تواند سر، بدن و عانه ( دستگاه تناسلی خارجی ) را در انسان آلوده کند.

میزبان برخی از انواع شپش ها انسان است، حیوان نیز میزبان اختصاصی برخی دیگر از انواع شپش ها می باشد. اگر چه بهبود وضعیت بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی تاثیر یه سزایی در کاهش آلودگی به شپش داشته است، اما همچنان این انگل گستردگی جهانی دارد، به طوری که در دهه گذشته در ایالات متحده آمریکا هر سال 6 میلیون مورد ابتلا به شپش گزارش می شود. آلودگی با شپش

در کشور های انگلیس، فرانسه، کانادا و برزیل گزارش شذه است. در سفید پوستان شایعتر از سیاه پوستان است که این به علت شکل خاص سطح مقطع مو در سیاهان است در حال حاضر در کشور ما نیز آلودگی با شپش دیده می شود.

آلودگی در تمام گروه های سنی دیده می شود ولی شپش سر در کودکان ( سنین مدارس ابتدایی ) شیوع بیشتری دارد.

انواع شپش

سه نوع شپش که به عنوان انگل جامعه انسان محسوب می شوندعبارتند از:

1- شپش سر

2- شپش تن

3- شپش دستگاه خارجی تناسلی ( شپش عانه )

شپش سر

شپش سر بیشتردر کودکان بخصوص دختر بچه ها شایع است، اما در زنان و پسر بچه ها نیز دیده می شود و با آنکه با وضعیت بهداشتی فرد ارتباط دارد اما نمی توان بیماری شپش را مختص افراد فقیر و با وضعیت بهداشتی نامناسب دانست، زیرا کودکان خانواده های مرفه گاه نیز دچار آن می شوند، اندازه شپش سر حدود 3 میلیمتر بوده( کوچکتر از مورچه های خیلی کوچک) و رنگ آن نیز قهوه ای تا سیاه می تواند باشد. تخم آن نیز حدود یک میلیمتر است که روی پوست سر و مویانسان زندگی می کند و شپش از خون و لای ه های سطحی پوست تغذیه می نماید. شپش سر با شپش بدن تفاوت دارد و فقط در ناحیه سر دیده می شود. اغلب آنچه که در بیمار مبتلا مشخص است تخم شپشNit می باشد که به شکل بیضی شفاف تا سفید رنگ و حدود 5/0 تا 2 میلیمتر به ریشه مو بطور مایل و در یک سمت مو می چسبد و به راحتی کنده نمی شود.

محل شایع این تخم ها در مو های پشت سر و بالای گوش می باشد. گاه تعداد این تخم ها آنقدر زیاد است که مانندسفیدی مو بروز می کند غیر از تخم شپش در موارد آلودگی شدید تر خود شپش نیز در روی مو ها مشهود است.

علائم آلودگی با شپش سر

اولین علائم بالینی در سر، موقعی اتفاق می افتد که شپش شروع به حرکت می کند که معمولا از حاشیه دو طرف سر شزوع می شود و بعد به طرف مرکز سر گسترش می یابد. در این هنگام بیمار احساس خارش در سر می کند. به تدریج خارش سر افزایش می یابد. در این هنگام بیمار احساس خارش در سر می کند. به تدریج خارش سر افزایش یافته و در سر خراشیدگی با ناخن پیش می آید.

گاهی در موارد پیشرفته غدد لنفاوی اطراف سر باعث کندگی پوست ناحیه شده و با اضافه شدن عفونت، زرد زخم سر بروز می کند که در چنین مواردی حتما باید به فکر شپش سر بود و باید سر بیمار از لحاظ وجود شپش یا تخم آن معاینه گردد.

چگونه به شپش سر مبتلا می شویم؟

شپش سر از فرد مبتلا از طریق تماس مستقیم در ازدحام جمعیت از سری به سری دیگر می تواند برود، یا از را تماس با وسایل فرد مبتلا مانند بالش، پتو، ملحفه، برس، شانه و...قابل انتقال است.بنابراین استفاده از وسایل مشترک شخصی دیگران باعث شیوع بیماری در افراد می شود.

راه های پیشگیری ازشپش سر

شستشوی مرتب سر با شامپوهای معمولی و شانه کردن مو به ویژه جنس مونث؛

عدم استفاده از لوازم شخصی دیگران مثل برس و شانه، حوله حمام، روسری، شال و...

عدم استفاده از وسایل آرایشی عمومی در آرایشگاه ها

تمیز کردن مرتب داخل اتاق ها و تختخواب ها؛

معاینه مرتب مو های دانش آموزان و افرادی که جدید وارد جمع می شود؛

درمان تخم شپش سر:

شستشوی مرتب سر در افراد آلوده با شامپو معمولی و آب گرم تعداد شپش های بالغ را به طور چشمگیری کاهش می دهد. تراشیدن موی سردر پسر بچه ها و کوتاه نمودن موی سر در دختر بچه ها کمک به کاهش شپش و تخم آن می کند لوازم شخصی فرد مبتلا، از قبیل چادر، مفنعه، شال، روسری، ملحفه، کلاه، وسایل خواب، شانه، برس،را بایستی به مدت 30 دقیقه جوشاندن، همچنین

اتوی کاملا داغ کشیدن، در معرض نور خورشید قرار دادن لوازم فوق باعث از بین رفتن شپشو تخم آن می گردد.

درمان شپش سر با سرکه:

راه دیگری نیز برای مبارزه با شپش سر وجود دارد به میزان50 درصد سرکه و 50 درصد آب ( دو لیوان آب و دو لیوان سرکه ) را با هم مخلوط کرده،سپس تمام سر و مو ها را با این محلول خیس کنید. بعد از چند دقیقه با یک شانه دندانه ریز مو ها را خوب شانه کنید و سپس مو ها را آبکشی کنید. محلول آب و سرکه کپسول تخم ها را سست می کند و شانه دندانه ریز به جدا کردن آنها از مو ها کمک می کند.

کلیه ضایعات جلدی ایجاد شده در سر فرد میتلا به شپش بایستی با آنتی بیوتیک درمان گردد.