فرورفتگی ناخن در گوشت یکی از شایع‌ترین مشکلات پوست و ناخن است. این حالت که با درد و التهاب شدید همراه است گاهی به‌حدی آزاردهنده می‌شود که مانع از انجام فعالیت‌های روزمره فرد خواهد بود.
به گزارش بهداشت نیوز، فرورفتگی ناخن در گوشت یکی از شایع‌ترین مشکلات پوست و ناخن است. این حالت که با درد و التهاب شدید همراه است گاهی به‌حدی آزاردهنده می‌شود که مانع از انجام فعالیت‌های روزمره فرد خواهد بود. بسیاری از مردم بر این باورند که در این شرایط فقط باید ناخن کشیده شود اما در واقع این مشکل به مشورت با پزشک و تشخیص علت زمینه‌ساز نیاز دارد تا دوباره عود نکند. با این مقدمه به پرسش یکی از خوانندگان «سلامت» پرداخته‌ایم: «پدرم 60 سال سن دارد و به‌تازگی دچار تورم و قرمزی در انگشت شست پا شده است. به‌نظر می‌رسد ناخن در گوشت فرو رفته اما ترشحات چرکی ندارد. در معاینات دوره‌ای چند ماه پیش، مشکوک به نقرس بود اما برای معاینات تخصصی مراجعه نکرد. آیا مشکل انگشت شست می‌تواند به نقرس مربوط باشد؟ اگر ناخن در گوشت فرو رفته باشد، چه علائمی دارد؟ لطفا راهنمایی بفرمایید.»
کشیدن ناخن درمان قطعی فروفتگی ناخن نیست
چه تغییراتی در ناخن پا نشان‌دهنده فرورفتگی ناخن در گوشت است؟
یکی از شایع‌ترین مشکلات ناخن به‌خصوص ناخن‌های پا، فرورفتن ناخن در گوشت اطراف ناخن(Ingrowing nail) است. بیشتر اوقات دو گوشه ناخن و گاهی یکی از گوشه‌ها متورم، قرمز و دردناک می‌شود که در مراحلی ممکن است دچار ترشحات چرکی نیز شود.
چه عواملی باعث فرورفتگی ناخن می‌شود؟
علل زمینه‌ساز فرورفتگی ناخن در گوشت متنوع هستند که به ترتیب اولویت به آنها اشاره می‌کنیم. نامناسب‌بودن کفش با اندازه پا اولین عامل بروز فرورفتگی ناخن است. معمولا کسانی دچار این مشکل می‌شوند که کفش نامتناسب با اندازه پا می‌پوشند و به‌خاطر پنجه باریک کفش، ناخنها تحت‌فشار قرار می‌گیرند. از آنجا که ناخن به‌طور مداوم در حال رشد است، طی مدت فشار در کفش، به‌تدریج وارد گوشت اطراف ناخن می‌شود. وارد شدن ناخن درون گوشت مانند جسم خارجی است و در نتیجه زمینه‌ساز ایجاد عفونت و درد خواهد بود.
کسانی که مدت طولانی کفش‌های بسته مانند پوتین به پا دارند نیز دومین گروه مستعد بروز این مشکل هستند. در این کفش‌ها، پا تعریق زیادی دارد و دچار تورم ناشی از محیط بسته کفش می‌شود. در این حالت نیز رشد مداوم ناخن منجر به فرورفتن ناخن در گوشت می‌شود.
نحوه کوتاه کردن ناخن نیز در ایجاد فرورفتگی درون گوشت تاثیر دارد. ناخن باید طوری کوتاه شود که حالت خط مستقیم داشته و دو گوشه از بستر یا پوست زیر ناخن بیرون باشد اما بیشتر افراد ناخنها را به‌شکل هلالی کوتاه می‌کنند و گوشه ناخن را گرد می‌گیرند که طبیعتا تحت‌تاثیر فشار مداوم در کفش، پوست روی ناخن را می‌پوشاند و ناخن در گوشت فرو می‌رود.
بعضی افراد نیز به‌طور ژنتیک، ناخن‌های انبری شکل (pincer nail) دارند. در این افراد، صفحه ناخن مانند انبر خم می‌شود و داخل پوست اطراف فرو می‌رود.
فرورفتگی ناخن می‌تواند باعث مشکلات دیگری در ناخن شود؟
فرورفتن ناخن در گوشت ابتدا با عفونت و درد ظاهر می‌شود که در‌صورت عدم‌درمان مناسب احتمال دارد عفونت به پوست اطراف ناخن و مفصل انگشت نیز برسد که زمینه وخامت مشکل می‌شود و حتی ممکن است در طولانی‌مدت ناخن، بدشکل شود.
آیا کشیدن ناخن درمان قطعی فرورفتگی ناخن است؟
اشتباه رایج در درمان فرورفتگی ناخن، کشیدن ناخن است ولی مادامی که علت زمینه‌ای مانند کفش نامناسب و... وجود داشته باشد، این مشکل نیز همچنان ادامه دارد. خوشبختانه در اکثر قریب به‌اتفاق موارد، با اصلاح علت زمینه‌ای بدون نیاز به اقدام درمانی خاص، مشکل برطرف می‌شود.
در صورتی که فرورفتگی ناخن در گوشت با عفونت همراه باشد، تجویز آنتی‌بیوتیک خوراکی لازم است و باید به برطرف‌کردن علت زمینه‌ساز نیز توجه کرد.
اگر به‌رغم این اقدامات، عفونت همچنان باقی باشد و بهبود نیابد، کشیدن ناخن توصیه می‌شود. البته کشیدن ناخن فقط برای دوره 4 تا 5 ماهه موثر خواهد بود و مجدد عود می‌کند.
درمان قطعی برای افرادی که به‌طور مکرر با این مشکل مواجه هستند، وجود دارد؟
افرادی که به‌طور مداوم دچار فرورفتگی ناخن در گوشت می‌شوند، نیاز به «لترال ماتریسکتمی» دارند. در این روش، ریشه ناخن در گوشه‌های ناخن توسط پزشک برداشته می‌شود تا چند میلی‌متر اطراف ناخن دوباره رشد نکند. گرچه با این روش ناخن نسبت به حالت طبیعی کمی باریک‌تر می‌شود، مشکل دیگر عود نمی‌کند.
بهترین توصیه شما برای پیشگیری از فرورفتگی ناخن پا چیست؟
مناسب‌بودن کفش با اندازه پا به‌طوری که پا آزادانه حرکت کند، اولین نکته برای پیشگیری از فرورفتگی ناخن در گوشت است. همچنین جنس کفش باید طوری انتخاب شود که امکان تبادل هوا وجود داشته باشد و پاها بیش از حد عرق نکند. توجه به شیوه صحیح کوتاه‌کردن ناخن و پرهیز از گردکردن گوشه ناخنها نیز بسیار اهمیت دارد.
تورم، درد و قرمزی «شست پا» توجه به نقرس را می‌طلبد
درگیری مفاصل مختلف بدن تحت‌تاثیر بیماری‌های روماتولوژی متغیر است و می‌تواند به تشخیص بیماری کمک کند. ورم، قرمزی و حمله آرتریت (التهاب مفصل) انگشت شست پا یکی از مشخصات بیماری «نقرس» است. نقرس معمولا در آقایان و در سنین میانسالی به بعد ایجاد می‌شود و ابتلا به نشانگان متابولیک، چاقی و زمینه خانوادگی در بروز بیماری نقش دارد.
بیماری نقرس با دوره‌های حمله همراه است که تورم، قرمزی و درد انگشت شست پا مشخصه بارز آن است. معمولا درد به‌حدی شدید است که بیمار قادر به پوشیدن کفش نیست یا حتی هنگام حمله، نمی‌تواند به‌راحتی راه برود.
نقرس ممکن است پس از مصرف بعضی مواد غذایی ایجاد شود اما گاهی هیچ ارتباطی با نوع تغذیه ندارد. بررسی شرح‌حال بیمار نیز نشان می‌دهد که امکان دارد بعضی علائم مانند سنگ کلیه ناشی از افزایش اسیداوریک نیز وجود داشته باشد.
گرچه درد، قرمزی و تورم در انگشت شست پا غالبا ناشی از بیماری نقرس است اما به احتمال عفونت نیز باید توجه کرد زیرا عفونت نیز می‌تواند با قرمزی و درد همراه باشد.
تشخیص نقرس و لزوم توجه به علل ثانویه افزایش اسیداوریک
برای تشخیص بیماری نقرس باید به چند جنبه توجه کرد. در وهله اول از بیمار آزمایش خون گرفته می‌شود تا سطح اسیداوریک خون بررسی شود. بیشتر مبتلایان به نقرس اسیداوریک بالایی دارند. البته هنگام حمله نقرس ممکن است سطح اسیداوریک خون طبیعی باشد. در این شرایط پس از فروکش‌شدن حمله دوباره آزمایش برای اندازه‌گیری اسیداوریک لازم است.
گرچه پس از دوره چند روزه حمله نقرس حتی بدون اقدام درمانی خاصی، بهبود می‌یابد، معمولا علائم به‌حدی شدید و برای بیمار آزاردهنده است که سعی می‌شود با داروهای ضدالتهاب تسکین یابد. در صورت تشخیص قطعی نقرس سعی می‌شود بیمار از روش‌های درمانی استفاده کند تا بر کیفیت زندگی تاثیر منفی نگذارد.
اگر سطح اسیداوریک بیمار بالاتر از 9 باشد و طی یک‌سال اخیر دو حمله نقرس ایجاد شود، بیمار مبتلا به سنگ کلیه باشد یا به‌خاطر افزایش زیاد اسیداوریک در خون دچار رسوب در بافت‌های اطراف مفصل مانند لاله گوش (توفوس) شود، لازم است بیمار از داروهایی برای پایین‌آمدن اسیداوریک خون استفاده کند.
در صورتی که اسیداوریک همچنان بالا بماند، ممکن است در قسمت‌های مختلف بدن رسوب کند و حتی گاهی در اندام‌های حیاتی مانند کلیه باعث تشکیل سنگ و نارسایی شود.
برای جلوگیری از عوارض اسیداوریک، با استفاده از دارو سعی می‌شود تا اسیداوریک به کمتر از 6 برسد و از تشکیل رسوب و کریستال در بافت‌های نرم و ارگان‌ها جلوگیری شود. شایان ذکر است که هنگام معاینه مبتلایان به نقرس باید به دیگر علل زمینه‌ساز افزایش اسیداوریک در خون نیز دقت کرد. به‌عنوان مثال، بیماری پسوریازیس به‌خاطر تخریب زیاد سلولی سبب افزایش اسیداوریک خون می‌شود. درمان این بیماری باعث به‌تعادل رسیدن اسیداوریک شده و بیماری نقرس نیز بهبود می‌یابد.
همچنین فردی که تحت درمان‌های سنگین مانند شیمی‌درمانی است به دلیل تخریب سلولی دچار اسیداوریک بالا می‌شود. در چنین شرایطی با درمان علت ثانویه، علائم نقرس نیز برطرف می‌شود.
ضرورت مصرف دارو برای کنترل اسیداوریک
هنگام اولین مراجعه بیمار با علائم تورم و درد انگشت شست، ابتدا داروی ضدالتهاب تجویز می‌شود تا وضعیت بیمار بهبود یابد اما درمان اصلی مبتنی بر مصرف داروهای پایین‌آورنده اسیداوریک است که دوز دارو با کنترل ماهانه توسط متخصص روماتولوژی تنظیم می‌شود. هرچند بعضی داروهای فشارخون مثل هیدروکلروتیازید یا آسپیرین با دوز کم ممکن است اسیداوریک را کمی بالا ببرند، اگر ضرورت مصرف دارد، نباید قطع شود.
نکته مهم در بهبود نقرس، مراعات تغذیه توسط بیمار است. گرچه تغذیه به‌تنهایی نمی‌تواند اسیداوریک را در این افراد پایین آورد، حتی کاهش جزیی اسیداوریک نیز موثر است و از طرفی تغذیه نادرست می‌تواند سبب تشدید علائم شود.
پرهیزهای غذایی در مبتلایان به نقرس
در رابطه با تغذیه بیماران مبتلا به نقرس، بعضی موادغذایی ممنوع یا محدود می‌شود تا اسیداوریک خیلی بالا نرود.
کله‌پاچه، دل، جگر و قلوه که اسیداوریک را بسیار افزایش می‌دهند یا نوشیدنی‌های الکلی که موجب تخریب سلولی می‌شوند، باید کنار گذاشته شود. شربت‌های آماده حاوی فروکتوز زیاد نیز در این گروه قرار دارند. گوشت قرمز و غذاهای دریایی در این بیماران باید محدود شود و با فاصله زمانی بیشتری مصرف شود.
بهترین خوراکی‌ها برای مبتلایان به نقرس، لبنیات کم‌چرب است. گرچه در سخنان روزمره مردم تاکید زیادی بر مصرف حبوبات، سبزیجات و میوه‌هاست اما نمی‌توان انتظار تاثیر معجزه‌آسا در این مورد داشت. از طرفی، بیمار نباید کالری زیادی دریافت کند زیرا زمینه‌ساز افزایش اسیداوریک می‌شود.
به‌طور کلی، بیمار می‌تواند در حد تعادل از تمام گروه‌های غذایی استفاده کند تا دچار کمبودهای غذایی نشود. اگر فرد توجهی به پرهیزهای غذایی نداشته باشد ممکن است با تشدید بیماری و حملات بیشتر مواجه شود.
نقرس محدودیتی برای زندگی نیست
آمار مبتلایان به نقرس در جوامع مختلف نسبت به گذشته افزایش یافته است که زمینه ژنتیک و سبک تغذیه را می‌توان مهم‌ترین عوامل آن دانست. بیماری نقرس با آموزش درست، به‌راحتی قابل کنترل و بهبود است.
اشتباه رایج این است که گاهی بیمار داروی کنترل اسیداوریک را قطع می‌کند اما باید توجه کرد دوز تجویزشده حتما باید مصرف شود و تغییر دوز آن فقط برعهده پزشک است. البته داروهای ضدالتهاب که فقط برای کنترل علائم حمله است، نیازی به مصرف مداوم ندارند.
اگر بیمار توصیه‌های پزشک مبنی بر مصرف دارو و پرهیزهای غذایی را جدی بگیرد، بدون هیچ عارضه جدی می‌تواند به زندگی و فعالیت‌های روزمره ادامه دهد و محدودیتی ایجاد نمی‌کند.
رعایت بهداشت پس از ضربه به ناخن پا برای پیشگیری از عفونت ضروری است
در مورد تروما یا آسیب به ناخن‌های پا، آسیب به شست شایع‌تر است. صدمات ساده طی فعالیت‌های مختلف به پا می‌تواند باعث آسیب به ناخن و منجر به هماتوم یا خونریزی زیر ناخن یا جداشدن ناخن از بستر شود. در چنین شرایطی، بهتر است قسمت‌های سالم و بافت باقی‌مانده حفظ شود.
خون‌مردگی در بستر ناخن معمولا با تغییر رنگ به سیاهی یا کبودی همراه است اما اگر خون‌مردگی بدون سابقه ضربه به‌وجود آید، توصیه می‌شود فرد به پزشک مراجعه کند تا سایر علل زمینه‌ساز این حالت بررسی شود.
در موارد آسیب به ناخن شست پا، رعایت اقدامات بهداشتی و ضدعفونی ضروری است. گاهی پانسمان تا زمانی که زخم تازه است به تسریع روند بهبود و کاهش درد کمک می‌کند. رویش ناخن جدید به‌خصوص در انگشت شست پا حدود 12 تا 18 ماه طول می‌کشد. در این مدت حتما باید از کفش‌های مناسب استفاده شده و انگشتان پا پس از شستشوی روزانه، کاملا خشک شوند تا عفونت‌های قارچی بروز نکند.
دیابت زمینه ابتلا به بیماری‌های ناخن را تشدید می‌کند
دکتر آزاده گودرزی دانشیار گروه پوست دانشگاه علوم پزشکی ایران
بروز مشکل در ناخن افراد مبتلا به دیابت می‌تواند به اختلال خونرسانی در اندام‌های تحتانی بدن، آسیب اعصاب طی روند بیماری (نوروپاتی) و افزایش زمینه ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و قارچی مرتبط باشد. برخی مشکلات ناخن تحت‌تاثیر اختلال خونرسانی و نوروپاتی ممکن است ناشی از آسیب یا ترومای ناخن باشد که می‌تواند منجر به تغییرات صفحه ناخن، شکستگی صفحه ناخن، جداشدن ناخن از بستر (اونیکولیز) و تغییرات ماتریکس ناخن شده و به اشکال مختلف از جمله خونریزی در بستر ناخن، سیاه‌شدن صفحه ناخن، تیرگی خطی ناخن (ملانونیشیا) و... بروز کند. این تغییرات می‌تواند حین انجام فعالیت‌های روزمره فرد، پوشیدن کفش نامناسب و... به‌وجود آید و به‌خاطر اختلال خونرسانی و عدم‌احساس درد بیمار بارها تکرار شود.
ضعف سیستم ایمنی و افزایش احتمال عفونت‌های ناخن
ضعف سیستم ایمنی در مبتلایان به دیابت موجب می‌شود تا زمینه ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و قارچی در ناخن افزایش یابد. عفونت‌های باکتریایی به‌شکل التهاب، قرمزی و درد شدید اطراف ناخن ظاهر می‌شود که اصطلاحا «پارونیشیا» نام دارد. پارونیشیا معمولا حاد و با درد شدید همراه است اما از آنجا که احساس درد در این بیماران کاهش می‌یابد، بروز قرمزی همراه با التهاب و ترشح بیشتر برای آنها جلب‌توجه می‌کند. عفونت‌های قارچی نیز عموما به‌شکل خوردگی زیر ناخن، تغییر رنگ صفحه ناخن، ضخیم‌شدن و عدم‌رشد ناخن دیده می‌شود. خیلی از اوقات همزمان با عفونت‌های قارچی، عفونت‌های باکتریایی به‌خصوص عفونت سودوموناسی ممکن است در ناخن بیمار دیابتی اتفاق بیفتد. در این شرایط، علاوه بر تغییررنگ سفید یا قهوه‌ای ناخن تحت‌تاثیر قارچ، ته‌رنگ سبز یا زرد نیز ممکن است به‌وجود آید. عفونت‌های مزمن قارچی و باکتریایی در بیماران دیابتی می‌تواند به‌دلیل آسیب مکرر پوست یا ناخن زمینه‌ساز ورود عفونت به پوست اطراف شود. بیماران دیابتی که دچار عفونت پوست بین انگشتان یا ناخنها شده‌اند، بسیار مستعد انتشار عفونت خصوصا عفونت‌های باکتریایی به پوست ساق پا هستند که اصطلاحا سلولیت نام دارد. این عفونت‌های مزمن چه در پوست پا چه در ناخن می‌تواند زمینه‌ساز سلولیت‌های مکرر در این بیماران شود.
عفونت‌های مکرر و افزایش فرورفتگی ناخن در گوشت
گاهی اوقات در بیماران دیابتی که به‌طور مزمن درگیر عفونت‌های قارچی و باکتریایی هستند، به علت رشد نامناسب ناخن، لبه‌های ناخن در گوشت فرو می‌رود که بسیار ملتهب و دردناک است. البته تاکید می‌شود که این بیماران بیش از آنکه درد را احساس کنند، به‌خاطر قرمزی، التهاب و ترشح بافت اطراف ناخن به پزشک مراجعه کنند.
لزوم درمان عفونت ناخن در مبتلایان به دیابت
برای درمان عفونت‌های ناخن در بیماران دیابتی حتما لازم است از پوشش آنتی‌بیوتیک مناسب روی ناخن استفاده شود. همچنین برحسب آزمایش کشت قارچ، درمان مناسب لحاظ می‌شود. معمولا در مورد قارچ‌های ناخن نیاز به درمان خوراکی است و درمان موضعی به‌تنهایی کفایت نمی‌کند. در عین‌حال، زمانی که علائم عفونت‌های باکتریایی وجود دارد نیز باید آنتی‌بیوتیک نیز تجویز شود. در این بیماران به‌خصوص در موارد التهاب و عفونت شدید نیاز به مشورت با متخصص عفونی نیز خواهد بود. در افراد مبتلا به دیابت، بروز هرگونه مشکل مزمن به‌خصوص عفونت در ناخن یا پوست می‌تواند به‌دلیل اختلال در خونرسانی و نوروپاتی به تدریج زمینه‌ساز ایجاد زخم‌های سطحی و حتی عمیق شود. چنین زخم‌هایی معمولا مقاوم به درمان هستند و می‌تواند عامل زخم پای دیابتی شود. از همین‌رو، توجه به درمان آسیب‌های پوست و ناخن در مراحل اول ضروری است و توصیه می‌شود تحت‌نظر متخصص پوست و عفونی درمان‌های لازم به‌خصوص داروهای خوراکی تجویز شود.
منبع: هفته نامه سلامت
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.