یک باور غلط در مورد نحوه ی نگهداری داروهای یخچالی/مصاحبه اختصاصی

خبرنگار بهداشت نیوز گفتگویی اختصاصی با دکتر یسنا به منش، دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو انجام داده و ایشان نکات مهمی را در خصوص نحوه ی نگهداری داروها و لوازم آرایشی ذکر کردند که در زیر آمده است؛

شرایط نگهداری داروها در داروخانه

 وی در ابتدا گفت: بطور کلی نحوه ی نگهداری داروها از دو جنبه مورد بررسی قرار می گیرد: ۱- فاکتورهای محیطی مانند دما، نور و رطوبت ۲- فاکتورهای اختصاصی مربوط به دارو که به طور معمول در دستورالعمل های توصیه شده توسط شرکت سازنده آورده می شود.

دکتر به منش افزود: زمانی که دارو را از داروخانه تحویل می گیریم، اگر نگهداری دارو شرایط خاصی داشته باشد، داروساز تذکرات لازم را خواهد داد. فراموش نشود داروها در داروخانه نیز به شکل صحیحی نگهداری می شود؛ بعضی از داروها در داخل قفسه داروخانه، برخی داخل یخچال و برخی داروهای حساس، دور از نور نگهداری می شوند. البته نحوه ی نگهداری  داروها و دمای مناسب برای نگهداری داروها روی بسته بندی توسط کارخانه سازنده ی دارو ذکر شده است.

داروهای یخچالی را در درب یخچال و جایخی نگذارید!

او خاطرنشان کرد: جالب است بدانید اغلب داروها نیازی به نگهداری در داخل یخچال ندارند ولی براساس یک باور غلط، عموم مردم داروهای خود را در داخل درب یخچال منزل نگهداری می کنند. همچنین باید دقت کرد بهترین جا برای نگهداری داروهای یخچالی داخل طبقات یخچال است و اگر داخل درب و یا نزدیک جا یخی نگهداری شود، ممکن است این دما تغییر کند و کمتر و یا بیشتر شود.

دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو در ادامه گفت:  زمانی که داروهای یخچالی را از داروخانه تحویل می گیرید برای انتقال آن  باید دارو در کنار بسته های یخ  و یا داخل جعبه های عایق مانند فلاکس قرار داده و حمل شوند و به محض رسیدن به منزل، دارو را به یخچال منتقل نمایید. 

وی در اینباره اضافه کرد: بسیار مهم است که داروهای یخچالی به اشتباه در فریزر نگهداری نشوند. چرا که ممکن است ترکیبات فعال دارو رسوب کرده و کیفیت خود را از دست دهند و یا خراب شوند.

خراب شدن داروها در داخل خودرو

دکتر یسنا به منش  همچنین  نگهداری داروهای غیر یخچالی در یخچال را  موجب کاهش کیفیت دارو عنوان کرد و به بهداشت نیوز گفت: این کار باعث کریستالی شدن شربت و الگزیر ها، دوفاز شدن پماد، کرم و لوسیون  و مرطوب شدن قرص ها و کپسول ها می شود.

او توصیه هایی هم در خصوص نگهداری دارو در داخل خودرو داشت: باید از نگهداری داروها در داخل خودرو خصوصا در فصل تابستان خودداری کرد. دمای خودروی پارک شده در زیر نور خورشید و در روزهای تابستان، می تواند به پنجاه تا شصت درجه سانتیگراد نیز برسد که موجب خرابی دارو خواهد شد.

دکتر به منش ادامه داد: تاریخ انقضای داروها نیز به این موضوع وابسته است که چقدر داروها در شرایط نگهداری مناسبی که از طرف سازنده آن قید شده، نگهداری شده اند. چه بسا اگر شرایط نگهداری مناسب نباشد، سلامت دارو مورد اطمینان نخواهد بود.

مراقبت از داروها در برابر نور و رطوبت

دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم خاطرنشان کرد: واکسن ها، ایمونوگلوبولین ها و سرم های حاوی پادتن از جمله داروهای حساس به حرارت و نور هستند و همواره می بایست به شرایط و دمای نگهداری این داروها که توسط شرکت سازنده بر روی بسته بندی دارو ذکر شده توجه شود.

وی همچنین به نکات مهمی در رابطه با مراقبت از داروها در برابر نور و رطوبت هم اشاره داشت:  بطور کلی داروها می بایست در برابر نور مستقیم محافظت شوند. در این بین داروهای تزریقی، فرم های دارویی محلول، داروهای حاجب و داروهایی که در ظروف تیره رنگ و یا بسته بندی تمام آلومینیوم نگهداری می شوند، به توجه ویژه ای نیاز دارند.

به منش در اینباره ادامه داد: رطوبت محل نگهداری داروها، نباید از مرز 65% تجاوز نماید. به همین دلیل آشپزخانه و حمام محیط مرطوب به شمار رفته و برای نگهداری داروها مناسب نمی باشند.

شرایط ویژه ی مراقبت از سوسپانسیون ها

او ضمن بیان اینکه قرص ها را نباید بلافاصله قبل از زمان مصرفشان از بسته بندی خود خارج کنیم، گفت: با توجه کردن به فاکتورهای اختصاصی دارو از جمله رنگ، بو، پایداری فیزیکی و یکنواختی آن می توان به علائم خرابی و یا سلامت دارو پی برد. بطور مثال داروی تتراسایکلین که پودری زردرنگ است با تغییر رنگ به قهوه ای به حالت سمی و خطرناک درآمده و حتی در صورتی که تاریخ انقضا دارو به پایان نرسیده باشد باید از مصرف آن پرهیز شود.

دکتر به منش تأکید کرد: اغلب سوسپانسیون آنتی بیوتیک ها، باید با آب جوشیده ی سرد تهیه شوند و بعد از همزدن، تا پایان دوره ی مصرف،  در داخل یخچال نگهداری شوند. مثلا کو آموکسی کلاو به حرارت حساس بوده و اگر به اشتباه با آب گرم درست شود و یا داخل یخچال نگهداری نشود، از رنگ کرم مایل به سفید به رنگ قهوه ای تغییر رنگ خواهد داد. در این حالت دارو اثر خود را از دست داده و نباید مصرف شود.

دمای مناسب نگهداری از لوازم آرایشی و بهداشتی

دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو در آخر به بهداشت نیوز گفت: فرآورده های آرایشی و بهداشتی نیز به  دلیل بخش روغنیشان به تغییر دمای محیط حساسند و دمای بالا (مثلا نگهداری در داخل خودرو) باعث خرابی آن ها می شود و بهتر است در دمای محیط (حداکثر تا 25 درجه) مثلا در کمد و کشوی داخل منزل نگهداری شوند.

گفتگو: مشکات سخاوتی