به گزارش بهداشت نیوز، یک آفتاب‌سوختگی ناراحت‌کننده می‌تواند خاطرات خوش استراحت کنار ساحل یا استخر را خراب کند. وقتی با درد و سوزش آفتاب‌سوختگی درگیرید تنها فکری که می‌کنید این است که این زخم و التهاب کی بهتر می‌شود.
آفتاب‌سوختگی واکنشی نسبت به آسیب پوستی است که در اثر قرارگرفتن در معرض پرتوهای UV خورشید ایجاد شده است. وقتی سلول‌های پوست در اثر تابش خورشید آسیب می‌بینند، بدن ما یک واکنش التهابی ایجاد می‌کند تا این آسیب را ترمیم کند و نتیجه‌اش این است که پوست، قرمز و ملتهب و دردناک می‌شود.
شدت آفتاب‌سوختگی
اینکه آفتاب‌سوختگی‌تان تا چه حد آزاردهنده است بستگی به‌شدت آن دارد:
آفتاب‌سوختگی درجه یک:
. قرمزی
. احساس حرارت و کشیدگی در پوست
. حساس شدن و درد
. تاول
. تورم
. پوسته‌شدن (چند روز بعد)
. در برخی موارد احساس خستگی و سردرد و تب و تهوع
ناحیه آفتاب‌سوخته را دست‌کاری نکنید. تاول‌ها و پوسته‌ها از پوست آسیب‌دیده‌تان محافظت می‌کنند و کمکی برای التیام آن هستند. ضمناً کندن پوسته‌ها تا ترکاندن تاول‌ها زمینه را برای عفونت فراهم می‌کند
آفتاب‌سوختگی درجه‌دو:
. قرمزی شدید پوست
. تاول و تورم روی قسمت بزرگی از پوست
. مرطوب به‌نظررسیدن پوست یا به سفیدی زدن آن
. درد
. در برخی موارد علائمی از گرمازدگی مثل خستگی، سرگیجه، تب، سردرد، تنفس تند، گرفتگی‌های عضلانی، تهوع یا رعشه
آفتاب‌سوختگی درجه سه:
. بی‌حالی
. سفید و بی‌رنگ شدن پوست
. بی‌‌حسی
. علائم بالا نشانهٔ گرمازدگی و احتمالاً شوک هستند
آفتاب‌سوختگی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمانی که طول می‌کشد تا قرمزی و ناراحتی آفتاب‌سوختگی خوب شود بستگی به‌شدت آفتاب‌سوختگی دارد و موارد خفیف‌تر طبیعتاً زودتر از موارد شدیدتر التیام پیدا می‌کنند.
آفتاب‌سوختگی‌های درجه یک معمولاً در عرض چند روز تا یک هفته خوب می‌شوند که البته ممکن است پوست همچنان تا دو هفته پوسته شود و اصطلاحاً پوست بیندازد.
آفتاب‌سوختگی‌های درجه‌دو ممکن است تا چند هفته دردناک باشد و شاید هم نیاز به درمان پزشکی داشته باشند. آفتاب‌سوختگی‌های درجه سه نیز که بسیار نادرند باعث آسیب شدید پوست شده و به مراقبت‌ها و درمان‌های پزشکی طولانی‌مدت نیاز دارند.
با یک پوست آفتاب‌سوخته چه کنیم؟
پوست آفتاب‌سوخته برای التیام به زمان نیاز دارد، بنابراین هیچ‌چیزی نمی‌تواند آفتاب‌سوختگی را یک‌شبه درمان کند؛ اما راه‌هایی وجود دارند که کمک می‌کنند پروسه التیام بهتر اتفاق بیفتد و در این مدت‌زمان احساس بهتری داشته باشید.
. اول و مهم‌تر از همه اینکه بیرون نروید یا اگر مجبورید حتماً فقط در سایه باشید. پوست آفتاب‌سوخته اگر باز هم در معرض نور خورشید قرار بگیرد ملتهب‌تر و حساس‌تر خواهد شد.
. حمام یا دوش آب سرد بگیرید. آب سرد می‌تواند احساس سوزش و حرارت پوستتان را تسکین دهد. بعد از حمام پوستتان را به‌آرامی با حوله خشک کنید و حوله را روی پوستتان نکشید.
. مرطوب‌کننده بزنید. لوسیون حاوی آلوئه‌ورا یا سویا بسیار نرم‌کننده‌اند و به همین دلیل در بسیاری از لوسیون‌ها و محصولات آفتاب‌سوختگی وجود دارند. اگر واقعاً احساس ناراحتی و درد دارید می‌توانید از پماد هیدروکورتیزون استفاده کنید تا پوستتان زودتر التیام بیابد. می‌توانید این پمادها و کرم‌ها را قبل از استفاده در یخچال بگذارید تا هنگام مصرف پوستتان را خنک کنند.
. بیشتر آب بنوشید. نوشیدن آب فراوان نه‌تنها به التیام آفتاب‌سوختگی کمک می‌کند؛ بلکه وقتی آفتاب‌سوختگی دارید در معرض کم‌آب‌شدن بدن هستید و لازم است مرتباً آب بنوشید.
. ناحیه آفتاب‌سوخته را دست‌کاری نکنید. تاول‌ها و پوسته‌ها از پوست آسیب‌دیده‌تان محافظت می‌کنند و کمکی برای التیام آن هستند. ضمناً کندن پوسته‌ها تا ترکاندن تاول‌ها زمینه را برای عفونت فراهم می‌کند.
چطور جلوی آفتاب‌سوختگی را بگیریم؟
حتی آفتاب‌سوختگی‌های خفیف هم به سلول‌های پوست آسیب زده و می‌توانند منجر به سرطان پوست شوند. در واقع احتمال ابتلای یک فرد به ملانوما با پنج بار آفتاب‌سوختگی یا بیشتر دوبرابر خواهد شد.
بهترین راه محافظت از پوست این است که از نور خورشید دوری کرده و به‌خوبی از پوستتان با تجهیزات مناسب محافظت کنید. این محافظت با ضدآفتاب زدن شروع می‌شود. هر روز با ضدآفتاب دارای فاکتور SPF ۳۰ یا بالاتر پوستتان را بپوشانید. هر چه SPF بالاتر باشد، مدت بیشتری می‌تواند جلوی قرمزی پوست در برابر پرتوهای مضر خورشید را بگیرد.
ضمناً تکرار و تمدید ضدآفتاب را فراموش نکنید. بیشتر ضد آفتاب‌ها باید هر دو ساعت تمدید شوند؛ اما اگر در آب باشید یا عرق کنید، زودتر باید ضدآفتاب را تکرار کنید.
علاوه بر استفاده از ضدآفتاب، سعی کنید بین ساعت ده صبح تا ۴ بعدازظهر زیر نور مستقیم خورشید نباشید، چون در این زمان‌ها پرتوهای خورشید بسیار قوی هستند. همچنین کلاه لبه پهن سرتان بگذارید و لباس نخی و رنگ روشن و آستین‌بلند بپوشید.
یادتان باشد بعضی از داروها می‌توانند پوست را نسبت به خورشید حساس‌تر کنند، مثل استاتین‌ها، بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها و رتینوئیدها.
چه شرایطی باعث می‌شود بیشتر مستعد آفتاب‌سوختگی باشیم؟
پوست روشن
ملانین رنگ‌دانه‌ای است که از پوست در برابر پرتوهای مضر خورشید محافظت می‌کند. وقتی پوست بدون حفاظ شما در معرض تابش خورشید قرار می‌گیرد، ملانین می‌تواند باعث تیره‌شدن پوست شود. ازآنجایی‌که میزان ملانینی که پوست می‌تواند تولید کند به ژنتیک بستگی دارد، برخی از افراد بیشتر مستعد آفتاب‌سوختگی‌اند درحالی‌که عده‌ای دیگر فقط برنزه می‌شوند.
البته هر نوع پوستی می‌تواند آفتاب‌سوخته شود؛ اما افرادی که به طور طبیعی پوست تیره‌تری دارند کمتر احتمال دارد آفتاب‌سوخته شوند؛ بنابراین همیشه محافظت از پوست در برابر خورشید برای همه افراد توصیه می‌شود.
بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند
اگر مبتلا به یک بیماری خودایمنی مثل لوپوس یا هر بیماری دیگری که سیستم ایمنی‌تان را ضعیف می‌کند باشید (مثلاً ایدز)، تابش مضر خورشید می‌تواند به پوستتان بیشتر آسیب بزند. وقتی سیستم ایمنی سرکوب می‌شود، شما بیشتر مستعد ابتلا به سرطان‌های پوست ناشی از آسیب DNA در اثر نور خورشید خواهید بود.
سابقه سرطان پوست در خانواده
سابقه سرطان پوست در خانواده می‌تواند بعد از قرارگرفتن در معرض نور خورشید و آفتاب‌سوختگی، ریسک سرطان پوست را افزایش دهد. هر بار آفتاب‌سوختگی ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد. آفتاب‌سوختگی‌های زیاد در سال‌های کودکی یا جوانی نیز ریسک ابتلا به سرطان پوست در سال‌های بعدی زندگی را بیشتر می‌کند.
در برخی از افراد، سرطان پوست یک عارضه وراثتی است و این ریسک فاکتور می‌تواند از والد به فرزند منتقل شود. خیلی مهم است که نسبت به سوابق پزشکی خانواده‌تان آگاه باشید تا بتوانید تمام اقدامات محافظتی از پوست را کاملاً انجام دهید.
کک و مک‌ها یا خال‌ها
کک‌ومک و لکه‌هایی که قبلاً نبوده‌اند بخشی طبیعی از پیری پوست نیستند و در اثر نور خورشید به وجود می‌آیند. این لکه‌ها به دلیل افزایش ملانین ایجاد می‌شوند که پوست در تلاش برای محافظت از خودش در برابر تابش خورشید می‌سازد. افرادی که کک‌ومک دارند؛ یعنی پوستشان در برابر نور حساس‌تر است و به همین دلیل مستعد آفتاب‌سوختگی است.
لکه‌ها یا خال‌های گوشتی مجموعه‌ای از سلول‌های تولیدکننده رنگ‌دانه یا ملانوسیت‌ها در پوست هستند. نور UV خورشید هم می‌تواند ساختار یک خال را تغییر داده و احتمال سرطانی شدن آن را بیشتر کند.
به طور مرتب خال‌هایتان را چک کنید و در صورت بروز تغییرات ذکرشده فوراً به متخصص پوست مراجعه کنید:
. نامتقارن شدن
. دارای لبه‌های غیریکنواخت شدن
. چندرنگ شدن
. بزرگ‌تر از ۶ میلیمتر شدن قطر خال
. شروع به تغییر شکل‌دادن
منبع: تبیان