به گزارش بهداشت نیوز، برای رشد و تکامل انسان، قلب باید عملکرد طبیعی پمپاژ خون را فراهم کند تا متابولیسم بدن به خوبی انجام شود، اما اگر قدرت پمپاژ قلب کاهش یابد و مواد لازم نتواند در اختیار ارگان های بدن قرار گیرد، به این حالت نارسایی قلبی گفته می شود.
آناتومی و فیزیولوژی قلب
دو حفره بالایی قلب که دهلیز نامیده می شود، خون حاوی اکسیژن را از ریه ها و خون بدون اکسیژن را از سایر قسمت های بدن دریافت می کند و آن را از طریق دریچه های میترال و تری کوسپید به دو حفره تحتانی که بطن نامیده می شود، پمپاژ می کند.
سمت راست قلب، خون بدون اکسیژن را از بدن دریافت کرده و آن را به ریه ها پمپاژ می کند و در ریه ها اکسیژن به قلب افزوده می شود. این خون غنی از اکسیژن، ریه ها را ترک کرده و وارد حفره های سمت چپ قلب می شود و سپس به رگ اصلی بدن به نام آئورت، پمپ شده و در سرتاسر بدن جریان می یابد.
جریان خون از طریق رگ آئورت، اکسیژن و مواد مغذی را برای رشد و عملکردهای طبیعی و متابولیسم بافت ها در بدن توزیع می کند.
نارسایی قلبی طبق معمول به دلیل کاهش قدرت عضله قلبی و کاهش میزان پمپاژ خون قلب ایجاد می شود، اما گاهی می تواند ناشی از مشکلات آناتومی و ساختمان قلب باشد.
ژنتیک و نارسایی قلبی
عامل ژنتیک خود بیمار در ایجاد نارسایی قلبی نقش مهمی دارد. برخی از کودکان و نوجوانان به طور ژنتیکی دارای پیش زمینه ابتلا به بیماری های قلبی هستند و در بعضی از موارد نیز بیماری های کبدی و کلیوی و عفونت های ویروسی منجر به نارسایی می شود.
در برخی از موارد قدرت انقباض ماهیچه قلبی طبیعی است، اما خون نمی تواند به میزان کافی از قلب خارج شود که به عنوان مثال می توان به تنگی شدید دریچه آئورت و یا تنگی رگ آئورت اشاره کرد که منجر به نارسایی قلبی در افراد و به ویژه کودکان می شود و مانع از رسیدن خون و اکسیژن کافی به اندام های مختلف بدن می شود.
یکی دیگر از دلایل اصلی نارسایی قلبی در کودکان و نوجوانان گردش بیش از حد خون در حفره های قلبی است و هنگامی رخ می دهد که خون یک طرف قلب به دلیل حفره مادرزادی قلبی، وارد حفره های دیگر قلب مى شود و نه تنها حفره های دیگر را بزرگ می کند، بلکه این خون مضاعف نمی تواند به صورت کامل از قلب خارج شود و نارسایی قلبی رخ می دهد.
همچنین پس زدن خون از دریچه های قلبی غیر طبیعی نیز می تواند باعث نارسایی قلبی شود. این دریچه های غیرطبیعی که به درستی بسته نمی شود، باعث نشت و برگشت خون به عقب شده و ممکن است منجر به پرخونی حفره های قبل از خود و بزرگی و ناکارآمدی آن حفره ها شود.
علایم نارسایی قلبی
نارسایی قلبی در سنین نوزادی و شیرخواری، بیشتر خود را با تنفس مشکل، تغذیه اندک، رشد و وزن گیری اندک، تعریق بیش از حد، عفونت های تنفسی مکرر و گاه با فشار خون پایین نشان می دهد؛ اما نارسایی قلبی در کودکان و نوجوانان، خود را با علائم مختلفی مانند تنگی نفس، مشکلات مربوط به تغذیه و رشد، تغییر دما و رنگ پوست، کاهش توانایی در ورزش، خستگی زودرس، ورم دست و پا، ورم پلک ها، حالت تهوع یا رنگ پریدگی و تپش قلب نشان می دهد.
درمان نارسایی قلبی
نخستین قدم در مداوای هر بیماری، شناسایی علت ایجاد بیماری است. بهترین روش درمان نارسایی قلبی در کودکان این است که پزشک موضوعاتی مانند شدت بیماری، سن بیمار، سابقه پزشکی بیمار و نیز ظرفیت بیمار در مقابل مصرف داروها را در نظر بگیرد.
از نظر پرهیز غذایی، اغلب خودداری از مصرف مایعات و نمک اضافی توصیه می شود. تجویز داروهای ادرارآور برای دفع مایعات و نمک اضافی و استفاده از داروهای تقویت کننده قدرت عضله قلب، دو دسته از شایع ترین داروهای مورد استفاده است.
اگر علت نارسایی قلبی، سوراخ های داخل قلب و یا تنگی و مشکلات دریچه ای باشد نیز با روش آنژیوگرافی و یا جراحی قلب باز می توان درمان را انجام داد.
با استفاده از روش های درمان دارویی و غیر دارویی می توان بیشتر موارد نارسایی قلبی را به طور کامل درمان کرد و یا مشکلات و عوارض بیماری را تسکین داد.
دکتر «محمدرضا ادراکی»، فوق تخصص قلب کودکان و نوجوانان، فلوشیپ آنژیوگرافی قلب نوجوانان، کودکان و جنین و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز