به گزارش بهداشت نیوز، تهران پرجمعیت‌ترین و یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران است. ساکنان شهر تهران ممکن است به دلیل وسایل نقلیه، جمعیت و تردد زیاد جاده‌ای در مقایسه با سایر شهرها در معرض خطر بیشتری باشند. بیشتر کشورها از جمله ایران برای جلوگیری از شیوع کووید-۱۹ اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام داده‌اند.
در سال‌های اخیر، دو طرح ترافیکی برای کاهش آلودگی هوا و محدودیت استفاده از خودرو در شهر تهران اجرا می‌شود. در زمان شیوع کووید-۱۹ در تهران، به ویژه در سه ماهه اول سال، عدم اجرای طرح ترافیک به عنوان راهکاری برای حفظ فاصله اجتماعی توسط ستاد ملی مقابله با کرونا در ایران مطرح شده است. هدف از این کار، محدود کردن تعاملات اجتماعی، کاهش سرعت گسترش و جلوگیری از شلوغی در وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس، سیستم حمل و نقل سریع اتوبوس (BRT) و مترو بود.
با توجه به همین مسئله، پژوهشگران با انجام یک مطالعه تاثیر عدم اجرا و اجرای طرح ترافیک بر موارد تایید شده، موارد مشکوک، موارد مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ و کیفیت هوای تهران را بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه، داده‌های کیفیت هوا شامل غلظت روزانه مونو اکسید کربن، ازن، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات معلق کوچک‌تر از ۵ میکرومتر و ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر از ۲۱ ایستگاه پایش کیفیت هوا متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، جمع‌آوری شد. روند کیفیت هوا در دو مرحله اجرای طرح ترافیک (از هفت تا ۲۹ اسفند ۱۳۹۸ و از ۱۷ خرداد تا ۱۰ مرداد ۱۳۹۹) و عدم اجرای طرح ترافیک (اول فروردین تا ۱۶ خرداد ۱۳۹۹ و ۱۱ مرداد تا ۱۵ مرداد ۱۳۹۹) مورد بررسی قرار گرفت.
همچنین داده‌های موارد تاییدشده روزانه، موارد مشکوک روزانه و موارد مرگ‌ومیر روزانه ناشی از کووید-۱۹ در کلان‌شهر تهران در بازه زمانی هفت اسفند ۱۳۹۸ تا ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ از پایگاه اطلاعاتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمع‌آوری شد.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت تمامی آلاینده‌های هوا در زمان عدم اجرای طرح ترافیک، در مقایسه با دوره اجرای طرح ترافیک، کاهش چشم‌گیری داشته است. همچنین مشخص شد که عدم اجرای طرح ترافیک، در کاهش موارد تایید شده روزانه، موارد مشکوک و مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ مؤثر بوده است.
به گفته پژوهشگران این مطالعه، سیستم حمل و نقل عمومی شهر تهران، به دلیل تردد روزانه چهار تا پنج میلیون مسافر، بسیار شلوغ است و رعایت فاصله فیزیکی-اجتماعی مناسب در آن امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل، سیستم حمل و نقل عمومی به افزایش شیوع بیماری کمک می‌کند. بر همین اساس عدم اجرای طرح ترافیک احتمالاً عامل مؤثری در کاهش موارد تأیید شده، موارد مشکوک و مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ بوده است.
همچنین این محققان معتقدند که عدم اجرای طرح ترافیک، کیفیت هوای تهران را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیده است. برخی از مطالعات اعلام کرده‌اند که آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به ویروس‌های تنفسی را با مهاجم‌تر کردن عوامل بیماری‌زا و تأثیر بر سیستم ایمنی، افزایش دهد.
یافته‌های این مطالعه حاکی از آن است که بین اجرا نشدن طرح ترافیک و کاهش خطر ابتلا به کووید-۱۹ ارتباط معناداری وجود دارد. با توجه به این‌که در بازه زمانی عدم اجرای طرح ترافیک، کیفیت هوا در شهر تهران بهبود یافته بود؛ می‌توان از آن به عنوان رویکردی برای کاهش شیوع کووید-۱۹ در کلان‌شهر تهران استفاده کرد.
در انجام این تحقیق معصومه رحمتی نیا، انوشیروان محسنی بندپی، عباس شاهسونی، وجیه حسن زاده، شهریار بزازپور و زهرا نامور؛ پژوهشگران دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مصطفی هادئی از گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران، احمد جنیدی جعفری و مجید کرمانی از مرکز تحقیقات فناوری بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی ایران، علیرضا رئیسی از دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، علیرضا زالی از دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مریم یاراحمدی از وزارت بهداشت و مهدی عموئی ترک‌محله از گروه مهندسی شیمی و مواد دانشگاه نظربایف، قزاقستان در این مطالعه مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه مهرماه ۱۳۹۹ به صورت مقاله علمی با عنوان «تأثیر عدم اجرای طرح ترافیک تهران بر کیفیت هوا و مرگ و میر و عوارض ناشی از کووید-۱۹» در نشریه «Journal of Air Pollution and Health» زیر نظر انجمن علمی بهداشت محیط ایران، منتشر شده است.