به گزارش بهداشت نیوز، اگرچه هنوز درمان و داروی قطعی برای بیماری کووید۱۹ وجود ندارد، اما پروتکل‌های درمانی و دارویی در این مدت باوجود تغییراتی که داشته، تا حد زیادی توانسته به نجات جان بیماران کمک کند.
دکتر سعیده جهانبانی، متخصص بیماری‌های داخلی پیرامون پروتکل‌های درمانی بیماری کووید۱۹، اظهار کرد: آنچه پیش از هر چیز مردم باید به آن دقت کنند این است که در زمان اپیدمی، هرگونه علائمی را باید مشکوک به کرونا در نظر بگیرند و به‌پای سرماخوردگی و حساسیت فصلی نگذارد، حتی اینکه همه پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند و یا از منزل بیرون نمی‌رود دلیلی بر مبتلا نشدن آن‌ها به بیماری کووید۱۹ نیست.
وی با بیان اینکه تب، سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه، گلودرد، بدن‌درد، لرز، سردرد، آبریزش بینی، از دست دادن حس بویایی و چشایی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال و احساس خستگی همه می‌تواند از علائم ابتلا به کووید۱۹ باشد، گفت: اگر فردی این علائم را داشت باید حتماً به پزشک مراجعه و یا از مشاوره‌های آنلاین پزشکی استفاده کند. مشورت با پزشک به‌ویژه در روزهای ابتدایی مشاهده علائم بیماری اهمیت زیادی دارد و امیدوارم همکاران پزشک نیز به این موضوع دقت کنند، چون همچنان مواردی وجود دارد که بیماری در روزهای اول جدی گرفته نشده و یا تشخیص داده نشده و عواقب ناگواری به دنبال داشته است.
از علائم کرونا نباید به‌سادگی گذشت
این متخصص بیماری‌های داخلی با تأکید بر اینکه به‌هیچ‌عنوان نباید از علائم مشکوک به کرونا به‌سادگی گذشت، افزود: حتی در صورت خفیف بودن علائم، بهتر است تست پی سی آر از بیمار گرفته شود، در این صورت اگر نتیجه تست منفی شد و فرد با بیمار مبتلا به کووید در تماس نبوده، می‌توان گفت به این بیماری مبتلا نشده است. اما اگر علائم بیمار شدید باشد، حتی باوجود نتیجه منفی تست پی سی آر باید به‌عنوان کووید در نظر گرفته و قرنطینه شود.
وی ادامه داد: بیماری که به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه می‌کند درصورتی‌که علامت خفیفی داشته باشد مثل تب کمتر از ۳۸ درجه، گلودرد مختصر، سرفه‌های خفیف، از دست دادن حس بویایی و چشایی و ... در صورت مثبت شدن نتیجه تست پی سی آر توصیه به قرنطینه خانگی می‌شود. در این شرایط درمان‌های حمایتی را شروع می‌کنیم که مهم‌ترین آن‌ها استراحت، مصرف آب و مایعات و سبزی‌ها، غذاهای پروتئین دار گوشتی و گیاهی مثل حبوبات است، همچنین بیمار باید در اتاقی مجزا از سایر افراد خانواده قرنطینه شود، در صورت امکان از سرویس بهداشتی و حمام مجزا استفاده کند، فضای منزل تهویه مناسب داشته باشد و در صورت تماس با سایر افراد خانواده حتماً از ماسک استفاده کند.
جهانبانی با بیان اینکه این بیماران باید درمان‌های تسکینی را شروع کنند، تصریح کرد: درمان‌های تسکینی مثل مصرف مسکن استامینوفن برای کاهش تب و بدن‌درد و در کنار آن شربت‌های مثل دیفن هیدرامین یا دکسترومتورفان برای بهبود سرفه‌ها توصیه می‌شود. اگر بیمار طبق پروتکل کشوری ماهانه ویتامین دی ۵۰ هزار استفاده نمی‌کرده، می‌تواند شروع به مصرف ویتامین دی کند و تا ۴ هفته، هر هفته یک عدد ویتامین ۵۰ هزار مصرف کند؛ تا بعد از ۴ هفته، مصرف ویتامین دی را به‌صورت ماهیانه ادامه دهد.
شروع درمان‌های ضدویروسی در روزهای اول بیماری
وی همچنین بر شروع درمان ضدویروسی تأکید و اظهار کرد: با توجه به شرایط اپیدمی و موج بیماری حتماً در همان روزهای اول باید درمان ضدویروسی برای بیمار شروع شود، حتی اگر بیمار علائم شدید ندارد، تا از ورود بیمار به مرحله‌های بعدی بیماری جلوگیری شود.
این پزشک متخصص یادآور شد: در ابتدای همه‌گیری کرونا داروی هیدروکسی کلروکین برای بیماران تجویز می‌شد که در حال حاضر مطالعات نشان می‌دهد این دارو شاید تأثیر قابل قبولی نداشته باشد. آزیترومایسین نیز گاهی تجویز می‌شود، درحالی‌که اثر ضدویروسی ندارد.
وی توضیح داد: درمان ضدویروسی که هم‌اکنون برای بیماران کووید۱۹ تجویز می‌شود داروی فاویپراویر است که در بازار هم قابل‌دسترس است و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این شرایط را فراهم کرده که هزینه این دارو مشمول بیمه شود تا بیمار یک‌سوم هزینه دارو را بپردازد.
نحوه مصرف، موارد منع مصرف و عوارض فاویپراویر
جهانبانی در مورد نحوه مصرف داروی فاویپراویر گفت: مصرف این دارو بهتر است در سه روز اول شروع علائم بیماری تا حداکثر یک هفته اول بعد از مثبت شدن تست پی سی آر بیمار شروع شود. ۴۰ عدد قرص فاویپراویر برای بیمار تجویز می‌شود که در روز اول، ۸ عدد قرص صبح و ۸ عدد عصر مصرف شود، یا به‌عبارت‌دیگر روز اول هر ۱۲ ساعت ۸ عدد قرص مصرف شود. روز دوم تا پنجم هر ۱۲ ساعت، ۳ عدد قرص مصرف شود. اما نکته مهم درباره دارو این است که حتماً با تجویز پزشک مصرف شود و به‌هیچ‌عنوان بیمار خودش نباید اقدام به خرید و مصرف دارو کند.
وی در مورد موارد منع مصرف داروی فاویپراویر نیز، گفت: این دارو برای مادران باردار و شیرده، کسانی که نارسایی کبد و کلیه و نقرس و اسید اوریک بالا دارند تجویز نمی‌شود. برای کودکان نیز مصرف خودسرانه اصلاً توصیه نمی‌شود و حتماً باید با تجویز پزشک باشد، همچنین گاهی ممکن است تداخلات دارویی وجود داشته باشد که پزشک باید در جریان باشد.
این متخصص بیماری‌های داخلی به عوارض جانبی داروی فاویپراویر اشاره و اظهار کرد: این دارو ممکن است باعث کاهش اشتها، اسهال، تهوع و استفراغ در برخی افراد باشد و یا هیچ عارضه خاصی نداشته باشد. گفته می‌شود بهتر است در روزهای چهارم و پنجم مصرف دارو آزمایش کبد هم داده شود هر چند معمولاً مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.
وی با یادآوری اینکه داروی فاویپراویر برای بیمارانی تجویز می‌شود که بدحال نیستند، خاطرنشان کرد: با توجه به افزایش تعداد بیماران و پر شدن ظرفیت تخت‌های آی سی یو بیمارستان‌ها، وزارت بهداشت دست پزشکان را باز گذاشته و داروهای تزریقی ضدویروسی در اختیار داروخانه‌ها گذاشته که می‌توانیم برای بیمارانی که بدحال هستند درمان با این داروها را به‌صورت سرپایی شروع کنیم.
چه بیمارانی نیاز به بستری دارند؟
جهانبانی با بیان اینکه برخی بیماران حتماً نیاز به بستری در بیمارستان دارند، توضیح داد: بیماری که سطح اکسیژن خون پایینی دارد، بیش از ۵۰ درصد ریه او در سی‌تی‌اسکن درگیر شده، بیماری زمینه‌ای کنترل نشده دارد، آزمایش‌ها التهاب بالا را نشان می‌دهد و تعداد تنفس ۳۰ به بالا است نیاز به بستری در بیمارستان دارند.
این پزشک متخصص با تأکید بر اینکه اگر سطح اکسیژن بیمار خیلی پایین، تنفس بالا، درگیری زیاد و علائم در حال بدتر شدن باشد اصلاً توصیه نمی‌کنیم در خانه بماند یا حتی به‌صورت سرپایی درمان شود، گفت: این بیمار حتماً باید در بیمارستان بستری شود و دارو و اکسیژن دریافت کند و تحت نظر پزشک باشد.
بیمارانی که ریسک بدحال شدن دارند
وی با بیان اینکه بیماران خوش‌حال بیمارانی هستند که علائم حیاتی پایداری دارند، سطح اکسیژن خوبی دارند و سرفه‌های شدید ندارند، ادامه داد: از این بیماران تست پی سی آر گرفته می‌شود و درمان‌های علامتی و قرنطینه را شروع می‌کنیم. اگر تست پی سی آر مثبت بود درمان با داروی فاویپراویر را نیز در هفته اول به‌ویژه در سه روز اول شروع می‌کنیم. در این بین باید به بیمارانی که ریسک بدحال شدن دارند دقت و توجه بیشتری شود تا اگر تعداد تنفس زیاد شد، تنگی نفس پیدا کردند و حتی تنگی نفس خفیف در موقع فعالیت داشتند و علائم آن‌ها در حال بدتر شدن بود حتماً توسط پزشک ویزیت شوند.
جهانبانی بیماران در معرض خطر را شامل افراد در سن بالای ۶۵ سال، دارای مشکلات قلبی عروقی، سرطان، بیماری‌های مزمن ریه، آسم شدید، بیماری‌های خاص، فشارخون، دیابت، نارسایی کلیه، کبد، چاقی، مشکلات مغزی، سرطان‌های خون و مادران باردار دانست که باید مرتب توسط پزشک تحت نظر باشند.
این پزشک متخصص داخلی با بیان اینکه برخی بیماران به اورژانس مراجعه کرده و علائمی مثل سرفه‌های شدید و تنگی نفس دارند، گفت: برای این بیماران سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود و اگر سی‌تی‌اسکن ریه آن‌ها خوب بود و هنوز درگیری ریه مشاهده نمی‌شد، با آن‌ها مثل بیماران خوش‌حال برخورد کرده، درمان علامتی را شروع کرده و توصیه به قرنطینه خانگی می‌شوند. اگر تست پی سی آر این بیماران مثبت بود داروهای ضدویروس نیز شروع می‌شود.
تجویز داروی رمدیسیویر برای بیمارانی با درگیری ریه
وی افزود: اگر سی‌تی‌اسکن ریه بیمار درگیری ریه را نشان دهد ترجیح می‌دهیم برای این بیماران که هنوز خیلی بدحال نشده و اکسیژن بالای ۹۰ دارند نیز درمان تزریقی را شروع کنیم. درمانی که هم‌اکنون به‌صورت درمان تزریقی تجویز می‌شود داروی رمدیسیویر است که تحت پوشش بیمه نیز قرارگرفته و وزارت بهداشت دست پزشک را باز گذاشته تا برای بیمارانی که زیاد بدحال نیستند پرونده بستری موقت تشکیل دهند تا دارو را دریافت کنند و در کنار آن داروهای دیگری نیز با صلاح‌دید پزشک دریافت کنند.
جهانبانی در مورد نحوه تجویز داروی رمدیسیویر نیز، گفت: بعد از تزریق این دارو بیمار باید تا یک ساعت زیر نظر باشد و یکسری آزمایش‌ها اولیه انجام شود و بعد از آن مرخص شود. پس از آن بیمار تا پنج روز برای گرفتن دوزهای بعدی دارو باید مراجعه کند، این در شرایطی است که این سیر بیماری بدتر شونده نباشد و بیمار جزو گروه‌های پرخطر نباشد.
وی در ادامه با مقایسه پروتکل‌های درمانی در ایران و جهان، گفت: در ایران مطابق با پروتکل‌های دنیا پیش می‌رویم. براساس این پروتکل‌ها، رمدیسیویر تنها دارویی است که تأییدیه جهانی برای درمان کووید۱۹ داشته و اثربخشی خوبی بر روی بیماران دارد، به‌طوری‌که مرگ‌ومیر بیماران با مصرف این دارو کاهش داشته است.
این پزشک متخصص داخلی با بیان اینکه در حال حاضر داروهای اصلی درمان کووید۱۹ در بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها وجود دارد و تحت پوشش بیمه قرارگرفته است، تصریح کرد: برخی بیماران ترجیح می‌دهند در منزل بستری شوند و به بیمارستان نروند، در مورد این بیماران درصورتی‌که سطح اکسیژن آن‌ها زیر ۹۴ درصد باشد و ریه آن‌ها درگیر شده باشد توصیه می‌شود حتماً در بیمارستان بستری شوند، بااین‌وجود به خاطر کمبود تخت‌های بیمارستان و استرس و نگرانی بیماران می‌توانند زیر نظر پزشک و با دریافت داروهای مورد نیاز در منزل بستری شوند.
اثربخشی بهتر داروها با دریافت اکسیژن
وی خاطرنشان کرد: نکته مهمی که وجود دارد این است که داروهای کووید در صورتی بهترین تأثیر را دارند که بیمار اکسیژن دریافت کند؛ یعنی اگر اکسیژن بیمار زیر ۹۴ بود و بیمار تصمیم داشت در منزل بستری شود باید حتماً اکسیژن کافی نیز دریافت کند، اما اسپری‌های اکسیژن موجود در داروخانه‌ها تأثیر چندانی ندارد و بهتر است حتماً دستگاه اکسیژن ساز برای بیمار تهیه شود تا در کنار درمان‌هایی که با نظر پزشک دریافت می‌کند اکسیژن را نیز دریافت کند.
جهانبانی پیرامون واکسن کرونا نیز گفت: توصیه می‌شود اولین واکسنی که در اختیار افراد قرار می‌گیرد تزریق شود، چراکه تمام واکسن‌ها اگرچه با برندها و توسط شرکت‌های مختلفی تولید می‌شود، اما دانشمندان و متخصصان بر روی آن کارکرده و کارآزمایی‌های وسیعی را پشت سر گذاشته‌اند و اثربخشی لازم برای پیشگیری از ابتلا به کرونا را دارند.
وی همچنین در مورد واکسیناسیون افرادی که مبتلا به کووید۱۹ شده‌اند، گفت: ۴ تا ۶ هفته بعد از بهبود علائم کرونا این افراد نیز می‌توانند واکسیناسیون را انجام دهند، اما اگر با شخصی که مبتلا بوده در تماس بوده‌اند بهتر است ۱۰ روز خود را قرنطینه کنند یا تست پی سی آر دهند و اگر نتیجه تست منفی بود و علائمی نداشتند واکسن را دریافت کنند.
واکسن از ابتلا به بیماری جلوگیری نمی‌کند
این پزشک متخصص با تأکید بر اینکه واکسن کرونا از ابتلا به بیماری جلوگیری نمی‌کند، اظهار کرد: حتی بعد از دریافت دوز دوم واکسن که گفته می‌شود به حداکثر ایمنی می‌رسیم بازهم جلوی ابتلا به بیماری گرفته نمی‌شود و ممکن است افراد دوباره به کرونا مبتلا شود، در این صورت حتی می‌توانند ناقل بیماری به کسانی باشند که هنوز واکسینه نشده‌اند.
وی، به افرادی که واکسینه شده‌اند توصیه کرد: همچنان از ماسک استفاده کنند، فاصله اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند، نسبت به علائم خود هوشیار باشند، همچنین اخبار را از منابع علمی دریافت کنند و با اخبار غیر موثق خود را دچار استرس نکنند.
جهانبانی با بیان اینکه به مادران باردار و شیرده نیز توصیه می‌شود واکسینه شوند، گفت: از واکسن‌هایی که وارد کشور شده با تحقیقاتی که انجام‌شده فقط واکسن آسترازنکا مجوز تزریق به مادران باردار و شیرده را داده است.
طب سنتی جایی در پروتکل‌های درمانی کووید ندارد
متخصص بیماری‌های داخلی پیرامون نقش طب سنتی در درمان بیماری کووید۱۹، اظهار کرد: درمان‌های طب سنتی جایی در پروتکل‌های درمانی کووید۱۹ ندارد، اما بیماران می‌توانند در حد متعادل درمان‌های سنتی که قبلاً استفاده می‌کردند را ادامه دهند. مثلاً استفاده از دم‌نوش آویشن که سرفه‌ها را تسکین می‌دهد، دم‌نوش زنجبیل که حالت تهوع بیمار را از بین می‌برد، آب گرم و عسل که می‌تواند سرفه را کمتر کند.
وی اضافه کرد: درمان‌های سنتی اگرچه در پروتکل درمانی برای درمان و نجات بیمار نقش ندارد، اما به‌عنوان درمان علامتی کاربرد دارند و فقط کمک می‌کنند علائم خفیف بیماران بهبود یابد.
جهانبانی همچنین به بیماران کووید مبتلا به تنگی نفس توصیه کرد روی قفسه سینه دراز بکشند و به روی قفسه سینه بخوابند و افزود: به این بیماران توصیه می‌شود به‌صورت صاف بنشینند، درحالی‌که عضلات گردن و شانه‌ها را شل کرده‌اند، دم عمیقی از طریق بینی و با دهان بسته داشته باشند که حدود دو ثانیه طول بکشد و بعد خیلی آرام از طرق دهان برای مدت چهار ثانیه هوا را به بیرون بدهند که به بهبود تنگی نفس و افزایش اکسیژن کمک می‌کند.
این پزشک متخصص با اشاره به بیماران که دوره پنج روزه داروهایی تزریقی کووید را دریافت کرده‌اند، خاطرنشان کرد: این بیماران باید دوباره با پزشک در تماس باشد چون برخی داروها نیاز به ادامه به‌صورت خوراکی دارند.
وی با تأکید بر اینکه بیماران خوش‌حال، احتیاج به داروهای ضد لخته و آسپرین ندارند، گفت: طول مدت قرنطینه بیماران خوش‌حال طبق پروتکل کشوری دو هفته است، اما بیمارانی که نیاز به بستری دارند سه هفته باید اصول قرنطینه را رعایت کنند.
منبع: ایسنا