به گزارش بهداشت نیوز، در چند سال اخیر حرف و حدیث‌های فراوانی در مورد ایران سالمند بر سر زبان‌ها افتاده است، پیش‌بینی و پیش‌گویی جامعه‌شناسان و فعالان جمعیتی از کاهش جمعیت جوان و ابراز نگرانی از سالمندی کشوری که روی کره زمین شهره به جوانی بود؛ امروزه در سرتیتر رسانه‌های خودی و بیگانه است.
سالمندی برای هر شخصی باید دوران طلایی زندگی او باشد؛ زمانیکه به عمر رفته نگاه می‌کند غیر از آرامش راه آمده و امیدواری به آینده نیامده دیگر نباید نگرانی و دلشوره حال حاضر را داشته باشد؛ با تمام این اوصاف آیا سالمندی در کشور ما اینچنین است؟
روزی به نام سالمندان
شورای جهانی سالمندی از سال ۱۹۸۲ در سازمان ملل شروع به کار کرد و ۸ سال بعد با تصمیم این شورا روز اول اکتبر هر سال را روز جهانی سالمندان نامیدند، به همین دلیل در تقویم کشور ما نیز از روز جهانی سالمند به مدت یک هفته « هفته ملی سالمندان » نامیده شده است و در این هفته با برگزاری برنامه های متنوع به مشکلات این قشر مهم و محترم جامعه می پردازند.
احترام به سالمندان و تکریم مقام و منزلت آنان مورد سفارش پیشوایان دینی بوده و در آیات کتاب مقدس آسمانی و روایات و آموزه‌های دینی و فرهنگی از جایگاه والایی برخوردار است . پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در تشبیهی زیبا، سالمندان را این گونه توصیف می‌کنند:الف) ناخدایان توانای کشتی امت ب) درختان بزرگ که ثمر بسیار می‌دهند ج) چونان پیامبر در میان مردم؛ و همچنین شان و منزلت سالمندان را این گونه ترسیم می‌کند: «احترام به پیران امت من، گرامیداشت من است. »
در چند روز گذشته حسام الدین علامه رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان با بیان اینکه اول اکتبر برابر با ۱۰ مهرماه روز جهانی سالمند نام گذاری شده است، تاکید می‌کند: پس از سالها انتظار در ۳۱ شهریورماه، متن سند ملی سالمندان کشور در دسترس دستگاه های عضو شورای ملی سالمندان قرار گرفت و برخی از اختلافاتی که وجود داشت، کنار گذاشته شد و به متن این سند دسترسی پیدا کنیم. این سند با امضای معاون رییس جمهور، رییس سازمان برنامه و بودجه و رییس شورای ملی سالمندان به دستگاه ها ابلاغ شد. امید است بتوانیم در سال ۱۴۰۰ باتوجه به محدودیت زمانی که وجود دارد، برنامه عملیاتی اجرای سند را آماده کنیم و از آغاز قرن جدید برنامه‌های حوزه سالمندی کشور انسجام پیدا کند. شاید تکمیل این سند گزینه مناسبی، برای بهبود تمام برنامه‌های مغفول مانده وضعیت زندگی سالمندان در کشور باشد.
هشدار برای سی سال آینده
شروع سالمندی در کشور ما با قدم گذاشتن در سن ۶۰ سالگی شروع می‌شود، جمعیت سالمندان در سال ۱۳۵۵، ۵ درصد جمعیت کشور بود که طی ۴۳ سال در سال ۹۸ به ۱۰ درصد جمعیت کشور رسید؛ طبق طراحی آینده نگارانه‌ای که صورت گرفته سال ۱۴۲۱ مجددا جمعیت سالمندی به ۲۰ درصد می‌رسد و پیش‌بینی می‌شود درسال ۱۴۳۵ جمعیت سالمندی از ۳۳ درصد عبور می‌کند.
سالمندی در کشور ما با سه مقوله مهم و گاهی حیاتی درگیر است, تنهایی، امرارمعاش و تورم و بیماری سه موضوعی که زندگی سالمندان را تحت الشعاع قرار می‌دهد که هریک در جای خود سخن به درازا می‌طلبد؛ آنچه در این میان اهمیت دارد، شیوع بیماری کرونا است که متاسفانه این سه مقوله را تشدید کرده و تحت تاثیر قرار داده آمار قربانیانی که در رده سنی سالمندان قرار دارند روز به روز در حال رشد کردن است.
در این رابطه دکتر سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت با اشاره به آغاز هفته جهانی سالمندی، می‌گوید: ۹.۳ درصد از جمعیت کل کشور را سالمندان یعنی افراد بالای ۶۰ سال تشکیل می‌دهند، سالمندان آسیب‌پذیرترین گروه جامعه در برابر ابتلا به کووید۱۹ هستند؛ از زمان شیوع بیماری تاکنون ۵۰ درصد از مبتلایان به بیماری کرونا در کشور سالمندان بودند و همچنین ۷۰ درصد موارد مرگ و میر ناشی از بیماری در سالمندان گزارش شده است.
در پی گزارشی دکتر محسن شتی رییس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت با اشاره به حرکت جامعه به سمت سالمندی، اقدامات این وزارتخانه برای ارائه خدمات مناسب به سالمندان دانسته و تاکید می کند: در حال حاضر سهم سالمندان در اشغال تخت‌های بیمارستانی بالا است که این نشان می‌دهد سالمندان وضعیت جسمی، روانی و رفاهی مناسبی ندارند.
بر همین اساس رفتار با این گروه سنی حساس چه در خانواده چه در آسایشگاه سالمندان باید بر مبنای هوشیاری و پرهیز از ایجاد نگرانی و رعایت نکات بهداشتی در برابر این عزیزان باشد. در این شرایط خانواده‌ها و اطرافیان سالمندان خرید و امور روزمره خانواده در بیرون از منزل را به فرد دیگری غیر سالمندان واگذار کنند.
ایران جزو کشورهای سالمند
علی اصغر عنابستانی سخنگوی فراکسیون مقابله با آسیب‌های اجتماعی مجلس یازدهم در مورد هرم سنی کشور به خانه ملت می‌گوید: رده سنی سی سال از کشور ما عبور کرده است در حال حاضر هم وارد باشگاه کشورهای سالمند شده‌ایم، این زنگ خطر و هشداری برای کشور ما محسوب می‌شود و باید برنامه آتی کشور را در جهت کشوری سالمندی پایه گذاری کنیم، اگر بخواهیم پنجره جمعیتی جوان را برای کشور حفظ کنیم، باید سیاست‌های فرزند آوری را برای کشور را مد نظر قرار دهیم و از طرفی در سیاست‌های حمایتی برای حفظ شان وکرامت سالمندان مورد توجه قرار دهیم.
نماینده مردم سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن و ششتمد در مجلس یازدهم ادامه می‌دهد: بخشی از این سیاست‌ها به مسائل فرهنگی و هنجارهای اجتماعی باز می‌گردد، بخشی هم به سیاست اقتصادی جامعه که سالمندان آن جامعه را شامل می‌شود.
تلاش مجلس در راستای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان
عنابستانی با اشاره به تورم موجود در جامعه در مورد معیشت و امرار معاش سالمندان می‌گوید: تورم حاکم بر جامعه عرصه زندگی برای تمام گروهها سخت کرده در این میان سالمندان و بازنشستگان بسیار تحت فشار هستند ،گاهی درآمد یکماه خود صرف دورهمی فرزندان می‌کند و این شرایط برای سالمندانی که مستمری ندارند بسی سخت‌تر است، گاهی می‌بینیم که حتی این گروه بعد از عمری تلاش هنوز سرپناهی از آن خود نداشته و اجاره نشین هستند، باید نسبت به معیشت سالمندان یک تدبیر عاقلانه بسنجیم.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم تاکید می‌کند: تلاش برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان با پیگیری مجلس و دولت به نتایج قابل قبولی رسیده است، خوشبختانه از ابتدا مهرماه به مرحله عملیاتی شدن رسیده، اما این اقدامات با مشکلاتی معیشتی که وجود دارد کافی نیست، برای حفظ کرامت و درجه سالمندان باید برنامه دیگری هم پایه گذاری کنیم که بدون شک در کمیسیون اجتماعی مجلس مورد توجه قرار خواهد گرفت.
وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: امروزه پیام‌های بهداشتی متعددی به جامعه سالمند داده می‌شود از طرفی این گروه در معرض خطر هستند و ساختار و سیستم بدنی ضعیفی دارند که در هر دو حالت این شرایط برای سالمندان سخت است، قرنطینه در خانه در کنار محدودیت‌های ورود و خروج به اماکن عمومی و تفریحی؛ برای درگیر نشدن با کرونا حتما باید از طریق رسانه ملی به درستی اطلاع رسانی شود و دیدار فرزندان از طریق شبکه‌های اجتماعی صورت بگیرد؛ در این بین آشنا کردن بسیار از سالمندان برای استفاده از تکنولوژی گزینه‌های مناسبی در جهت کمک به سالمندان در شرایط وخیم کرونایی است.
هرم سنی ایران به سمت سالمندی در حرکت است
نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه داد: هرم سنی کشور به سمت سالمندی در حرکت است و این واقعیتی غیر قابل انکار است باید از هم اکنون به سی سال آینده فکر کنیم و برنامه‌هایی متناسب با شرایط را پایه‌ریزی کنیم، یکی از مسائلی که باید به آن توجه کنیم صندوق‌های بازنشستگی در کشور است، جمعیت جوانان امروزی به سمت سالمندی در حرکت است بدون شک به دوره بازنشستگی هم خواهند رسید، قریب به اتفاق صندوق‌های بازنشستگی کشور دارای رابطه و قانون مشخصی نیستند؛ باید به دنبال یک قانون و ساختار و التزام بخشی برای آنها باشیم تا دخل و خرج این صندوق‌ها با هم یکی شود این صندوق‌ها می‌توانند تضمینی برای جامعه سالمند سی سال آینده باشد.
در ادامه مهدی اسماعیلی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس یازدهم در مورد جامعه سالمندی به خانه ملت می‌گوید: هر کشور که دارای سرمایه اجتماعی جوان باشد در تمام زمینه‌ها پیشرفت خواهد کرد، سیاست‌های کنترلی جمعیت بدون آینده نگری در دو مقطع زمانی دستخوش تغییراتی قرار گرفت، انفجار جمعیت در دهه شصت و کاهش جمعیت در سال‌های اخیر؛که متاسفانه هر دو با بی‌برنامگی مشکلاتی برای کشور به همراه داشت از کمبود امکانات برای جوانان دهه شصت امروزی تا جمعیت سالخورده فردا، و هم اکنون نگران سالمندی فردای ایران هستیم و این زنگ خطر کاهش جمعیت از بی‌تدبیری سیاستمداران نشات گرفته و امروزه به صدا درآمده است.
فکری به حال سالمندی کشور کنیم
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می‌افزاید: اگر از هم اکنون به فکر نباشیم کشور در آینده دچار مشکلات عدیده‌ای خواهد بود، شرایط اقتصادی اولین و آخرین راه حل ازدیاد جمعیت است که در کنار آن فرهنگ، بهداشت، آموزش، اشتغال و… مسائل مهمی هستند که می‌تواند ایران را از سالمندی قطعی در آینده‌ای نه چندان دور نجات دهد .
وی در مورد سند ملی سالمندان می‌گوید: «سند ملی سالمندان کشور» برای هدایت سیاستگذاری‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های آینده در امور سالمندان شامل شش هدف اصلی ارتقای سطح فرهنگی جامعه در خصوص پدیده سالمندی، توانمندسازی سالمندان، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان، ارتقای سرمایه اجتماعی و حمایت‌های اجتماعی، توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز در امور سالمندی و امنیت مالی نظام حمایت از سالمندان است باید هر سازمان در جهت ارتقای هر این اهداف کوشش کند.اسماعیلی تاکید می‌کند: هر جامعه‌ای با توجه به هرم سنی آن ساخته می‌شود به فرض مثال جامعه جوان نیازهای خود را دارد و جمعیت سالمند هم نیازهای مختص به خود را بر همین اساس امکانات در جامعه ساخته و پرداخته می‌شود، در شرایط کنونی که کشور به سمت سالمندی می‌رود باید تمام ساختار جامعه با توجه جمعیت سالمند ساخته شود تا در سی سال آینده با مشکل روبرو نشویم. در شرایط کنونی باید بسنجیم که گذران زندگی این افراد چگونه است با چه مشکلاتی روبرو هستند.
اسماعیلی شیوع کرونا را تهدیدی جدی برای سلامتی جسمی و روحی سالمندان دانسته و تصریح می‌کند: در شرایط کنونی که کشور درگیر ویروس کرونا است، این گروه سنی در معرض خطرات متعددی هستند، گاهی مجبور به ماندن در خانه هستند؛ از طرفی مجبور به امرارمعاش در هر دو حالت به لحاظ روحی و جسمی در معرض تهدید هستند، قرنطینه خانگی ممکن است افسردگی به همراه داشته باشد از طرفی دیگر خروج از خانه احتمال درگیری و ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهد؛ باید بپذیریم قرنطیه در این اوضاع شرایط و امکاناتی را می‌خواهد که باید این قرنطینه برای آنها مهیا شود. سیاستگذاری در مورد کرونا در رده سنی کودک و نوجوانان، جوانان و سالمندان چگونه بوده که امروز از همه رده سنی قربانی داریم.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس یازدهم می‌گوید: بسیاری از سالمندان مجبور هستند در شرایط کرونایی برای امرار معاش به بیرون آمد و در معرض خطر قرار بگیرند و از حداقل حمایت دولتی مثل مستمری هم محروم هستند، دولت باید برنامه‌ای برای این گروه جامعه داشته باشد.
کلام آخر؛ پیر شدن یک جامعه تبعاتی فراوانی به همراه دارد از کاهش نشاط و شادی گرفته تا مشکلات روحی، روانی و جسمی که همگی برای دولت بار مالی فراوان دارد، در این میان طرح‌های متعددی از جمله تکریم سالمندان و تامین تسهیلات حمل و نقل آسان برای تردد سالمندان به ادارات و مراکز خرید و حتی منازل، اجرای طرح‌های نظیر توانمندی سالمندان، فرهنگسازی از ظریف سالمندان در جهت رفع آنها و خشونت برعلیه آنها همگی در مقطعی از زمان رسانه‌ای شده با خبری از جنس حوداث در شبکه‌های اجتماعی تکرار می‌شوند و بدون عکس العملی مثبت در راستای حل مشکلات سالمندان در جامعه به فراموشی سپرده می‌شود؛ سالمندی هم دوره‌ای با ارزش از زندگی است که می‌تواند با تجربیات و اتفاقات خارق‌العاده‌ای همراه باشد. توجه به زیست سالمندی باید مورد عنایت مسئولان قرار گیرد ضمن اینکه این دوره از زندگی قرار است در سال‌های آینده تجربه قشر بسیاری از افراد را شامل شود.
منبع: خبرگزاری خانه ملت