چگونه از شب عیدفطر بیشترین بهره را ببریم؟

به گزارش بهداشت نیوز، آنان که ماه خدا را به مراقبت و روزه‌داری گذرانده‌اند، برای تکمیل مشق بندگی و آنان که به هر دلیل توفیق بهره‌گیری کامل از ضیافت الهی را نداشته‌اند، برای جبران کم‌کاری، در ساعات پایانی ماه مبارک رمضان فرصت دارند که رزق معنوی خود را برای خروج از مهمانی خداوند برگیرند.

در کتب روایی، اعمال ویژه‌ای برای شب عید فطر و واپسین روز ماه مبارک رمضان ذکر شده است که در این مجال به بازخوانی برخی از این اعمال از کتاب «کنزالمرام فی اعمال شهرالصیام»(صفحه ۵۵۴) می‌پردازیم:

روزه دار مؤمن و متدین یک ماه تمام در مکتب تربیتی روزه، روح خود را پرورش و ارتقا می‌دهد، شناخت و معرفتش به حقایق تابناکی دست می‌یابد، از سپری‌شدن ماه مبارک رمضان اندوهگین است، ولی از این که بار را به مقصد رسانیده و وظیفه روزه را به سلامتی انجام داده، بسیار خرسند و شادمان است. خداوند حکیم، پایان‌بخش ماه رمضان را شب عید فطر قرار داده و آن را «شب جایزه‌ها» مقرر داشته است که در آن شب، پاداش عبادت‌پیشگان را بدون حساب عنایت می‌فرماید. برای شب عید فطر اعمالی ذکر شده است:

۱.غسل
از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمودند: چون خورشید(آخرین روز ماه رمضان) غروب کرد، غسل کن.

۲.تکبیرات
مؤمن بعد از نماز مغرب و عشای شب عید فطر و بعد از نماز صبح روز عید فطر و نیز بعد از نماز عید فطر بگوید: اللّه اکبر، اللّه اکبر، اللّه اکبر، لا اله إلاّ اللّه واللّه اکبر وللّه الحمد علی ما هدانا، وله الشّکر علی ما أولانا.

۳.دو رکعت نماز
در شب عید فطر بعد از فراغت از نمازها مستحب است مؤمن دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول بعد از حمد، هزار مرتبه سوره «قُل هُوَ اللّه ُ أَحَدْ» و در رکعت دوم حمد و یکبار سوره «قُل هُوَ اللّه ُ أَحَدْ» را بخواند.

۴.پس از نماز یاد شده بگوید:
یا اللّه ُ یا اللّه ُ یا اللّه ُ، یا رَحْمانُ یا اللّه ُ، (یا رَحِیمُ یا اللّه ُ)، یا مَلِکُ یا اللّه ُ، یا قُدُّوسُ یا اللّه ُ، یا سَلامُ یا اللّه ُ، یا مُوءْمِنُ یا اللّه ُ، یا مُهَیْمِنُ یا اللّه ُ، یا عَزِیزُ یا اللّه ُ، یا جَبّارُ یا اللّه ُ، یا مُتَکَبِّرُ یا اللّه ُ، یا خالِقُ یا اللّه ُ، یا بارِئُ یا اللّه ُ. یا مُصَوِّرُ یا اللّه ُ، یا عالِمُ یا اللّه ُ، یا عَظِیمُ یا اللّه ُ، یا کَرِیمُ یا اللّه ُ، یا حَلِیمُ یا اللّه ُ، یا حَکِیمُ یا اللّه ُ، یا سَمِیعُ یا اللّه ُ، یا بَصِیرُ یا اللّه ُ، یا قَرِیبُ یا اللّه ُ، یا مُجِیبُ یا اللّه ُ، یا جَوادُ یا اللّه ُ، یا واحِدُ یا اللّه ُ، یا وَلِیُّ یا اللّه ُ. یا وَفِیُّ یا اللّه ُ، یا مَوْلی یا اللّه ُ، یا قاضِی یا اللّه ُ، یا سَرِیعُ یا اللّه ُ، یا شَدِیدُ یا اللّه ُ، یا رَوءُفُ یا اللّه ُ، یا رَقِیبُ یا اللّه ُ، یا مُجِیبُ یا اللّه ُ، یا جَوادُ یا اللّه ُ، یا ماجِدُ یا اللّه ُ، یا عَلِیُّ یا اللّه ُ، یا حَفِیظُ یا اللّه ُ. یا مُحِیطُ یا اللّه ُ، یا سَیِّدَ السّاداتِ یا اللّه ُ، یا أَوَّلُ یا اللّه ُ، یا آخِرُ یا اللّه ُ، یا ظاهِرُ یا اللّه ُ، یا باطِنُ یا اللّه ُ، یا فاطِرُ یا اللّه ُ، یا قاهِرُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، (یا رَبّاهُ یا اللّه ُ). یا وَدُودُ یا اللّه ُ، یا نُورُ یا اللّه ُ، یا دافِعُ یا اللّه ُ، یا مانِعُ یا اللّه ُ، یا رافِعُ یا اللّه ُ یا فاتِحُ یا اللّه ُ، یا نَفّاعُ یا اللّه ُ، یا جَلِیلُ یا اللّه ُ، یا جَمِیلُ یا اللّه ُ، یا شَهِیدُ یا اللّه ُ، یا شاهِدُ یا اللّه ُ، یا مُغِیثُ یا اللّه ُ، یا حَبِیبُ یا اللّه ُ، یا فاطِرُ یا اللّه ُ، یا مُطَهِّرُ یا اللّه ُ. یا مالِکُ یا اللّه ُ، یا مُقْتَدِرُ یا اللّه ُ، یا قابِضُ یا اللّه ُ، یا باسِطُ یا اللّه ُ، یا مُحْیِی یا اللّه ُ، یا مُمِیتُ یا اللّه ُ، یا مُجِیبُ یا اللّه ُ، یا باعِثُ یا اللّه ُ، یا مُعْطِی یا اللّه ُ، یا مُفْضِلُ یا اللّه ُ، یا مُنْعِمُ یا اللّه ُ، یا حَقُّ یا اللّه ُ، یا مُبِینُ یا اللّه ُ. یا طَبِیبُ یا اللّه ُ، یا مُحْسِنُ یا اللّه ُ، یا مُجْمِلُ یا اللّه ُ، یا مُبْدِئُ یا اللّه ُ، یا مُعِیدُ یا اللّه ُ، یا بارِئُ یا اللّه ُ، یا بَدِیعُ یا اللّه ُ، یا هادِی یا اللّه ُ، یا کافِی یا اللّه ُ، یا شافِی یا اللّه ُ، یا عَلِیُّ یا اللّه ُ، یا حَنّانُ یا اللّه ُ. یا مَنّانُ یا اللّه ُ، یا ذَا الطَّوْلِ یا اللّه ُ، یا مُتَعالِی یا اللّه ُ، یا عَدْلُ یا اللّه ُ، یا ذَا الْمَعارِجِ یا اللّه ُ، یا صادِقُ یا اللّه ُ، یا دَیّانُ یا اللّه ُ، یا باقِی یا اللّه ُ، یا ذَا الْجَلالِ یا اللّه ُ، یا ذَا الاْءِکْرامِ یا اللّه ُ. یا مَعْبُودُ یا اللّه ُ، یا مَحْمُودُ یا اللّه ُ، یا صانِعُ یا اللّه ُ، یا مُعِینُ یا اللّه ُ، یا مُکَوِّنُ یا اللّه ُ، یا فَعّالُ یا اللّه ُ یا لَطِیفُ یا اللّه ُ، یا جَلِیلُ یا اللّه ُ، یا غَفُورُ یا اللّه ُ، یا شَکُورُ یا اللّه ُ، یا نُورُ یا اللّه ُ، یا حَنّانُ یا اللّه ُ، یا قَدِیرُ یا اللّه.

یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا رَبّاهُ یا اللّه ُ، یا اللّه ُ یا اللّه ُ، یا اللّه ُ.

أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَتَمُنَّ عَلَیَّ بِرِضاکَ، وَتَعْفُو عَنِّی بِحِلْمِکَ، وَتُوَسِّعَ عَلَیَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ الطَّیِّبِ مِنْ حَیْثُ أَحْتَسِبُ وَمِنْ حَیْثُ لا أَحْتَسِبُ، فَاِنِّی عَبْدُکَ لَیْسَ لِی أَحَدٌ سِواکَ، وَلا أَجِدُ أَحَداً أَسْأَلُهُ غَیْرَکَ یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ، ما شاءَ اللّه ُ لا قُوَّهَ إِلاّ بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ

۵. بعد از دعای یاد شده به سجده رفته در حال سجده بگوید:
یا اللّه ُ یا اللّه ُ، یا رَبِّ یا اللّه ُ، یا رَبِّ یا اللّه ُ، یا رَبِّ یا اللّه ُ، یا مُنْزِلَ الْبَرَکاتِ، بِکَ تُنْزَلُ کُلُّ حاجَهٍ.
أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ فِی مَخْزُونِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ، وَالاْءَسْماءِ الْمَشْهُوراتِ عِنْدَکَ، الْمَکْتُوبَهِ عَلی سُرادِقِ عَرْشِکَ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَقْبَلَ مِنِّی شَهْرَ رَمَضانَ، وَتَکْتُبَنِی فِی الْوافِدِینَ إِلی بَیْتِکَ الْحَرامِ، وَتَصْفَحَ لِی عَنِ الذُّنُوبِ الْعِظامِ، وَتَسْتَخْرِجَ یا رَبِّ کُنُوزَکَ یا رَحْمانُ

۶. دعای بعد از نماز مغرب
مستحب است مؤمن بعد از نماز مغرب، دست‌ها را به سوی آسمان برافراشته کند و بگوید:
یا ذَا الْمَنِّ وَالطَّوْلِ، یا ذَا الْجُودِ، یا مُصْطَفِیَ مُحَمَّدٍ وَناصِرَهُ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ، وَاغْفِرْ لی کُلَّ ذَنْبٍ اَحْصَیْتَهُ، وَهُوَ عِنْدَکَ فی کِتابٍ مُبین
سپس به سجده رفته، در حال سجده صد بار بگوید: «أتُوبُ إلَی اللّهِ»، آنگاه حوائج خود را از خدا بخواهد که ان‌شاءاللّه برآورده است.

۷.احیای شب فطر
امیرمؤمنان علی(ع) به احیای چهار شب در طول سال عنایت خاصی داشتند:
۱) شب اول رجب ۲) شب نیمه شعبان ۳) شب عید فطر ۴) شب عید قربان
امام سجاد(ع) شب عید فطر را با نماز به صبح می‌رسانید و آن شب را در مسجد بیتوته می‌کرد و می فرمود: امشب از شب قدر کم اهمیت‌تر نیست.

۸. چهارده رکعت نماز
در روایت آمده است که هرکس در شب عید فطر چهارده رکعت نماز بخواند که در هر رکعت بعد از حمد، یکبار آیةالکرسی و سه بار «قل هو اللّه احد» بخواند، خداوند در برابر هر رکعتی پاداش چهل سال عبادت بدهد و پاداش کسی را که این ماه را با نماز و روزه سپری کند.

۹. ده رکعت نماز
از رسول اکرم(ص) روایت شده که هرکس در شب عید فطر ده رکعت نماز بخواند، در هر رکعت بعد از حمد ده بار «قل هو اللّه احد» بخواند، در رکوع و سجده بگوید: «سُبْحانَ اللّه ِ وَالْحَمْدُللّه ِ وَلا الهَ اِلاَّ اللّه ُ وَاللّه ُ اکْبَرُ» و بعد از هر دو رکعت سلام دهد، پس از فراغت صد مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللّه َ وَأتُوبُ إلَیْه» آنگاه به سجده رفته، در حال سجده بگوید: «یا حَیُّ یا قَیُّومُ یا ذَا الْجَلالِ وَ الاْءکْرامِ، یا رَحْمنَ الدُّنْیا وَ رَحیمَ الاْآخِرَهِ، یا أَکْرَمَ الاْکْرَمینَ، یا أَرْحَمَ الرّاحِمین، یا اِلهَ الاْوَّلینَ وَالاْآخِرینَ، إغْفِرْ ذُنُوبی، وَتَقَبَّلْ صَوْمی وَصَلاتی وَقِیامی» سر از سجده برنداشته خداوند او را مورد آمرزش قرار داده، عبادت‌های ماه رمضانش را می پذیرد.
در پایان رسول اکرم(ص) فرمود: این پاداش، عنایت ویژه حق تعالی در حق من و امت من است، به هیچ یک از پیامبران گذشته چنین عنایتی نشده است.

۱۰.شش رکعت نماز
سلمان فارسی از پیامبراکرم(ص) روایت کرده است که هرکس در شب عید فطر شش رکعت نماز به جا آورد [در هر رکعتی بعد از حمد پنج بار «قل هو اللّه احد»] در مورد خاندانش شفاعتش پذیرفته می‌شود.

۱۱ . دعای «یا دائم الفضل علی البریّه»
کفعمی در اعمال شب عید فطر می‌گوید:
در هر شب عید و هر شب جمعه ده بار بگو: یا دائِمَ الْفَضْلِ عَلَی الْبَریَّهِ، یا باسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیَّهِ، یا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِیَّهِ، صَلِّ عَلی مُحَمِّدٍ وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَری سَجِیَّهً، وَ اغْفِرْ لَنا یا ذَاالْعُلی فی هذِهِ الْعَشِیَّه.

۱۲.دعای «اللّهم انّک عفوٌ»
مرحوم ملامحمدباقر فشارکی در کتاب «آداب الشّریعه» در آداب شب عید فطر گفته است که یکصد بار خوانده شود: «اَللّهُمَّ اِنَّکَ عَفُوٌّ تُحِبُّ الْعَفْوَ، فَاعْفُ عَنّی».

۱۳.زیارت امام حسین(ع)
امام صادق(ع) فرمود: هرکس در شبی از سه شب، امام حسین(ع) را زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و اخیرش را می‌آمرزد. راوی پرسید: آن سه شب کدامین شب است؟ فرمود:

۱) شب فطر ۲) شب اضحی ۳) شب نیمه شعبان