عید غدیر؛ زمانی برای بازبینی خود و تعهد به ولایت/ مکتب علی(ع) در قلب واتیکان؛ داستانی از تأثیر اخلاق اسلامی

به گزارش بهداشت نیوز حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، با اشاره به سخنرانی قبلی خود و تشکر از حضور علمای محترم و هنرمندان در جلسات فرهنگی و مذهبی، با استفاده از یک تشبیه بسیار زیبا، گفت: شما کشتی‌های بزرگ را دیده‌اید. لنج‌ها، کشتی‌ها، طناب‌های ضخیمی دارند که با آنها به ساحل متصل می‌شوند. این طناب‌ها از نخ‌های ظریف به هم بافته شده‌اند. نخ‌هایی که به‌خوبی در هم تنیده شده‌اند و جدا کردن آنها بسیار دشوار است. در زبان عربی به این نوع طناب، «وَلَاء» گفته می‌شود.
وی افزود: این واژه، ریشهٔ لغتی مشترکی با «ولایت» دارد. پس ولایت به معنای دقیق، پیوند ناگسستنی است. پیوندی که میان انسان‌های مومن، انسان‌های اخلاقی و انسان‌های واقعی شکل می‌گیرد.
استاد خسروپناه تأکید کرد: این پیوند شامل تمام انسان‌ها نمی‌شود. انسان‌های ظالم، فاجعه‌آفرین، صورت‌های انسانی با سیرت وحشی، کسانی که به دیگران آزار می‌رسانند، در این ولایت نیستند. قرآن این نوع پیوند را «ولایت طاغوت» می‌نامد.
وی ادامه داد: هدف از اعلام ولایت امیرالمؤمنین(ع) در غدیرخم، این بود که انسان‌ها پیوندی ناگسستنی با یکدیگر پیدا کنند. این ولایت فقط رهبری نیست، بلکه محبت، اخلاق، انسانیت و همدلی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: وقتی ما امیرالمؤمنین(ع) را ولی خود می‌شناسیم، یعنی راهنمایی‌اش را می‌پذیریم، راه انسانیت را یاد می‌گیریم. باید به هم عشق بورزیم، کینه‌جو نباشیم، حسادت نکنیم، رقیب‌کشی نداشته باشیم. بعضی‌ها ممکن است ولایت امیرالمؤمنین را بپذیرند و شناسنامهٔ شیعه هم داشته باشند، اما اگر حرمت انسان را نشناسند، این ولایت واقعی نیست.
استاد خسروپناه افزود: اگر به دقت نگاه کنید، بسیاری از اهل سنت وقتی سؤال می‌شود: «تقوا و ایمان در کیست؟» می‌گویند: «علی». وقتی می‌پرسید: «شجاعت در کیست؟» می‌گویند: «علی».
وی در ادامه از دیدارهای خود با علمای سنی و صوفیان اسلامی یاد کرد و گفت: اخیراً در اقلیم کردستان عراق، به دعوت یکی از سلاسل تصوف شیخ قادری رفتم. این سلسله، یکی از مهم‌ترین و گسترده‌ترین سلاسل صوفی در میان اهل سنت است. در جشنی که برگزار کردند، از من خواستند در حد چند دقیقه به زبان عربی صحبت کنم. بعد از من، رهبر این سلسله سخنرانی کرد و از آغاز تا پایان سخنانش، اسم امیرالمؤمنین (ع) بود.
وی ادامه داد: من به این نکته اشاره کردم که اگر امیرالمؤمنین (ع) نبود، شاید بسیاری از مسلمانان به خوارج تبدیل می‌شدند. خوارج افرادی بودند که با تکفیر همه، انسانیت را نابود می‌کردند. مثل برخی از وهابی‌ها و داعشی‌ها که همه را غیر از خودشان کافر می‌دانند و معتقدند که باید کشته شوند. اما امیرالمؤمنین (ع)، محبت انسانی را به دنیای اسلام بازگرداند.
دبیر شورای شورای عالی انقلاب فرهنگی در این سخنرانی گفت: چندی پیش، یکی از اسقف‌های معروف و برجستهٔ مسیحی در یک سخنرانی عمومی اظهار داشت که «اسلام دین عقلانی نیست». این سخن بازتاب گسترده‌ای داشت و البته منجر به برخی واکنش‌ها هم شد. همان سال قرار بود مجمعی میان مسلمانان و مسیحیان در واتیکان برگزار شود تا گفتگوهای فرهنگی و مذهبی صورت گیرد. ما در آن زمان پیشنهاد دادیم که موضوع اصلی این بحث‌ها «اخلاق در اسلام و مسیحیت» باشد.
وی ادامه داد: جلسات علمی و بحث‌های تخصصی طی دو روز و نیمه در واتیکان ادامه داشت. من شخصاً در تمام صحبت‌هایم از منظر امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابیطالب (علیه‌السلام) صحبت می‌کردم. هر وقت به یک مسئله اخلاقی یا فلسفی رسیدیم، استناد می‌کردم به فرمایشات امیرالمؤمنین (ع)، و تلاش می‌کردم روح واقعی اسلام را با نور عقلانیت و اخلاق علی (ع) به تصویر بکشم.
سپس استاد خسروپناه افزود: بعد از مدتی متوجه شدیم که همان کاردینالی که قبل‌تر گفته بود اسلام دین عقلانی نیست، طی آن دو روز و نیمه در اتاق خودش تمامی صحبت‌ها را گوش داده و به دقت مطالعه کرده است. او در تمام جلسات حضور نداشت اما بدون اینکه کسی متوجه شود، تمام بحث‌ها را از نزدیک دنبال کرده بود.
وی ادامه داد: وقتی بعد از آن جلسات دوباره با هم دیدار کردیم، دیگر انسانی دیگر بود. دیگر از نظر ذهنی و روانی هوشیارانه و با بیداری کامل صحبت می‌کرد. در همان هفته و در سخنرانی رسمی‌اش در روز چهارشنبه، گفت:«من قبلاً گفتم اسلام دین عقلانی نیست، اما حالا معتقدم اسلام دین عقلانی است.» وقتی از او سؤال شد که چرا نظرتان تغییر کرد؟، گفت: «از نگاهی که امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) به عقل داشتند، من نظرم را تغییر دادم.»
حجت‌الاسلام خسروپناه به واکنش یکی از کاردینال‌های حاضر در آن جلسه اشاره کرد و گفت: یکی از کاردینال‌ها در حالی که گفتگو جریان داشت، ناخودآگاه بلند شد و با صدای بلند فریاد زد: «این علی کیست؟» چرا کلمات این مرد به این حد مهم و ارزشمند است؟
وی تأکید کرد: این نشانه‌ای از تأثیر عمیق فکری و اخلاقی امیرالمؤمنین (ع) بر قلب‌های انسان‌هاست. هر کسی، چه مسلمان و چه غیرمسلمان، چه دیندار و چه بی‌دین، با شنیدن کلمات امیرالمؤمنین(ع)، شیفته و عاشق ایشان می‌شود.
در ادامه، استاد خسروپناه به مناسبت عید غدیر و مفهوم ولایت پرداخت و گفت: عید غدیر، عید ولایت است. ولایتی که پیوند ناگسستنی انسان‌ها را با یکدیگر و با خداوند متعال می‌سازد. شاخص ولایت این است: ما نسبت به انسان چقدر حرمت قائل هستیم؟ هر چقدر نسبت به انسان احترام بیشتری داشته باشیم، به ولایت علی (ع) نزدیک‌تر خواهیم بود.
وی افزود: امروزه، افرادی هستند که نه تنها به انسان احترام نمی‌گذارند، بلکه دروغ می‌گویند، ظلم می‌کنند، حقوق مردم را ضایع می‌کنند، کارهای امروز را به فردا معطل می‌کنند، یا در مناطقی مانند غزه، جنایت می‌کنند و مردم بی‌گناه را می‌کشند. این افراد هم ولایت دارند، ولی ولایت آن‌ها ولایت طاغوت است، نه ولایت الهی و ولایت علی(ع).
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر لزوم تأمل در مفهوم ولایت و انسانیت، گفت: این ایام فقط فرصتی برای جشن و شادی و سرور نیست، بلکه زمانی است برای بازبینی خویشتن. هر کسی باید به خود نگاه کند و ببیند که چقدر انسان است و چقدر توانسته است ولایت انسانی را در وجود خود جای دهد. به همان اندازه که به انسان احترام بگذارد، به امیرالمؤمنین (ع) نزدیک خواهد شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم درس مکتب علی (ع) را خوب بخوانیم و شاگرد ممتاز آن امام بزرگوار باشیم. امیدواریم بتوانیم زندگی‌مان را به الگوی علی (ع) بسازیم و انسانیت را در جان خود زنده کنیم.