اختلال حمله پانیک؛ علل، علائم و راه درمان

اختلال حمله پانیک، یک اختلال شایع در بین مردم دنیاست و بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌­اند. این حمله به شدت سخت و دشوار خواهد بود و می­تواند بیمار را به شدیدترین حالت ممکن بترساند.

به همین دلیل است که پزشکان می‌­گویند باید حملات پانیک را درمان و خنثی کرد چراکه ممکن است روند عادی زندگی یک فرد را مختل کند.

اختلال حمله پانیک یا حمله عصبی چیست؟

اختلال حمله پانیک یک بیماری و حمله ناگهانی همراه با وحشت است که باعث می­‌شود بدن واکنش‌­های فیزیکی از خود بروز دهد. در علم پزشکی این بیماری را یک خطر جدی حساب نمی‌­کنند و دلیل خاصی هم هنوز برای آن پیدا نکرده‌­اند.

برای فردی که دچار این حمله می‌­شود، شرایط بسیار بد خواهد بود. او ممکن است احساس کند که در حال مرگ است یا هر لحظه قلبش ایست خواهد کرد. این حمله می­‌تواند منجر به ناتوانی حرکتی در فرد شود. تنفس در چنین شرایطی بسیار سخت است و وحشت‌­زدگی شدید را می‌توان به راحتی در چهره فرد بیمار دید.

بسیاری از مردم جهان در طول زندگی خود حداقل ۱ الی ۲ بار پنیک را تجربه می‌­کنند.

چرا دچار اختلال پانیک می‌­شویم؟

همانطور که گفتیم دلیل این بیماری به شکل کامل مشخص نیست اما چندین متخصص اعصاب و روان، اختلال حمله پانیک را به چند مولفه نسبت می­‌دهند. آن مولفه‌­ها عبارتند از:

استرس زیاد و خارج از کنترل

دلایل ژنتیکی

قرارگیری در برابر موقعیت­‌های استرس­‌زا

احساسات منفی شدید

حساسیت زیاد در موقیت­‌های سخت

تغییرات در عملکرد مغز

هیچ هشداری برای بروز این حمله وجود ندارد. اما شرایط استرس­‌زا و دشوار به تدریج و اگر پی‌ در پی باشند می­‌توانند این حمله را برای بروز تحریک کنند. برخی از متخصصان اعتقاد دارند که این جنگ روانی در واقع پاسخ طبیعی بدن به موقعیت‌­های سخت است.

علائم حمله عصبی شدید کدامند؟

به‌طور معمول این حمله برای بروز علامت خاصی ندارد. اختلال حمله پانیک هر لحظه امکان دارد اتفاق بیفتد. ممکن است شما در حال کار یا استراحت باشید. بیرون از منزل یا داخل منزل باشید. حتی درحال تفریح باشید. امکان بروز حمله برای هر شرایطی هست.

این حملات با یکدیگر تفاوت دارند اما نشانه و علائم آن ممکن است تا چند دقیقه ادامه پیدا کند. بعد از حمله معمولا فرد بیمار احساس خستگی شدیدی می‌­کند. این علائم عبارتند از:

احساس مرگ

تپش قلب شدید

تعریق و لرزش زیاد بدن

تنگی نفس و تهوع

درد­های شکمی و درد در سینه

سر درد

احساس سرگیجه و غش

بی حسی و ناتوانی در حرکت بدن

احساس حرارت زیاد

اختلال پنیک چگونه تشخیص داده می­‌شود؟

علائم اختلال حمله پانیک ممکن است با بیماری­‌های دیگری مثل اختلال در تیروئید و قلب هم‌پوشانی داشته باشد. به همین دلیل باید برای تشخیص قطعی به پزشک مراجعه کرد. برای مطمئن شدن از این بیماری باید یک معاینه کامل بالینی و فیزیکی نسبت به بیمار انجام شود. در مرحله دوم نیز ممکن است آزمایشات خاصی بسته به شرایط و اوضاع برای بیمار بنویسند.

در این آزمایش‌­ها هدف این است که عملکرد ارگان­‌های اساسی بدن مورد بررسی قرار بگیرد. بعضی از پزشکان ممکن است برای تشخیص بهتر پرسش­نامه‌­ای مخصوص داشته باشند که باید توسط خود بیمار پر شود. 

چه راه­‌هایی برای درمان اختلال پانیک وجود دارد؟

اختلال حمله پانیک خطری جدی نیست اما می­‌تواند زندگی شما را مختل کند یا حتی موجب شود که در شرایط بدی قرار بگیرید. برای مثال ممکن است در هنگام رانندگی به شما حمله شود که حادثه­‌ساز است. راه­‌های اصلی درمان این اختلال درمان دارویی و روان درمانی است. دارو­ها بسته به شدت بیماری تجویز خواهند شد و روان‌درمانی نیز تا جایی که بهترین نتیجه ممکن حاصل شود ادامه پیدا خواهد کرد.

در روان‌درمانی به بیمار آموزش داده می­‌شود در هنگام حمله روش‌­هایی برای مبارزه به کار بگیرد. در واقع شما با این روش به جنگ بدن خود خواهید رفت. در صورت پیروزی، پانیک نمی­‌تواند شما را از پای دربیاورد.

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند؟

در آخرین سال­‌های نوجوانی و اوایل بزرگسالی به علت فشار زیاد و استرس زندگی ممکن است افرادی به این اختلال حمله پانیک دچار شوند. این اختلال برای جنسیت خاصی نیست و همانقدر که احتمال بروز آن در زنان وجود دارد، در مردان نیز احتمال حمله هست. مولفه­‌هایی هستند که می­‌توانند خطر بروز این حمله را بیشتر کنند.

داشتن زمینه ژنیتیکی و خانوادگی، تحمل موقعیت­‌های استرس­‌زا پس از یکدیگر، تجربه ضربات شدید روحی مثل تجاوز، تغییراتی با دامنه گسترده در زندگی مثل طلاق، مصرف مواد مخدر، سیگار و الکل به مقدار زیاد نمونه‌­هایی از این عوامل هستند.

عوارض بعد از حمله پانیک چگونه است؟

پس از یکبار حمله، موقعیتی برای فرد ایجاد خواهد شد که او از بروز دوباره آن به شدت می­‌ترسد. این مورد می‌­تواند روند عادی زندگی یک فرد را به خطر بیاندازد. زمانی که کوچکترین نشانه‌­ها، او را برای حمله تحریک می­کند. حملات مکرر کیفیت زندگی بیمار را کم خواهد کرد و ممکن است از طول عمر او نیز بکاهد.

در چنین شرایطی ممکن است فرد بیمار فرار از موقعیت‌­هایی خاص را ترجیح دهد. برای مثال دیگر دوست نداشته باشد که در جمع بماند.

حمله اضطرابی و حمله پانیک با یکدیگر تفاوت دارند؟

بله، اما آنها بسیار شبیه هم هستند و کمتر کسی می­‌تواند فرق­شان را تشخیص دهد. حمله اضطرابی پاسخ به خطر و موقعیت است درحالی که اختلال حمله پانیک نیازی به دلیل ندارند و می‌­تواند در هر موقعیتی حتی موقعیت‌­های خوب زندگی بروز کند.

پانیک خفیف وجود ندارد و تمامی حملات شدید و وحشتناک هستند درحالی که حمله اضطرابی می­تواند شدت کم یا زیادی داشته باشد. حمله اضطرابی در گذر زمان شدت می­گیرد درحالی که پانیک فورا به اوج خود می­رسد. پانیک پس از پایان فروکش می‌­کند دیگر اثری از آن نمی­توان یافت درحالی که حمله اضطرابی تاثیراتش را پس از اتمام حمله نیز حفظ می­‌کند.

آیا رژیم غذایی در اختلال پانیک تاثیر می­‌گذارد؟

شاید برای شما این سوال پیش بیاید که رژیم غذایی تا چه حد می­‌تواند به بهبود یا بدتر شدن این بیماری کمک کند. باید بدانید که غذاهای مضر برای حمله پانیک وجود دارند و بهتر است در صورت داشتن زمینه از آنها فاصله بگیرید.

نوشابه­‌ها به دلیل قند زیاد می­‌توانند حمله را تحریک کنند. به جای آنها از ترکیب آب گازدار و آبمیوه استفاده کنید. نان تست نیز عملکردی همانند نوشابه خواهد داشت. قهوه، سس کچاپ، نوشیدنی انرژی­‌زا، سس سویا، خامه قنادی، دونات و غذاهای سرخ­شده و فراوری شده می­‌توانند برای شما و حمله پانیک مضر باشند.

با اختلال حمله پانیک آشنا شدیم. این بیماری یک حمله روانی همه­‌جانبه از سوی مغز است که می­‌تواند عملکرد جسم را مختل کند و ما را تا مرز احساس مرگ نیز ببرد. با اینکه این حملات به خودی خود خطرناک نیستند اما می­‌تواند باعث بروز موقعیت‌­های خطرناکی شوند.

برای تشخیص آن باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. موارد زیادی می­‌توانند این حمله را تحریک کنند. بهتر است در موقعیت­‌های استرس­‌زا قرار نگیرید و در صورت بروز شرایط بحرانی با یک روان­شناس درباره مسائل‌­تان گفت‌­وگو کنید.