اگرچه در اغلب کتب طب سنتی، مدت زمان شیردهی دو سال ذکر شده است اما به نظر می رسد که این زمان با کمی مسامحه اعلام شده است. واقع این است که بر اساس اعلام قرآن کریم، مجموع مدت زمان بارداری و شیردهی، سی ماه است.
به گزارش بهداشت نیوز، اگرچه در اغلب کتب طب سنتی، مدت زمان شیردهی دو سال ذکر شده است اما به نظر می رسد که این زمان با کمی مسامحه اعلام شده است. واقع این است که بر اساس اعلام قرآن کریم، مجموع مدت زمان بارداری و شیردهی، سی ماه است:
«وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً»[
و چون بارداری طبیعی، بین شش تا نه ماه است، زمان شیردهی بین بیست و یک تا بیست و چهار ماه طول می کشد؛ اگرچه شیردهی کامل همان دو سال تمام است؛ لذا سعی کنید قبل از این مدت کودک را از شیر نگیرید.
« وَالْوالِداتُ یُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ لِمَنْ أَرادَ أَنْ یُتِمَّ الرَّضاعَةَ: و مادرانی که می خواهند شیردهی را به اتمام برسانند؛ فرزندان خویش را دو سال تمام شیر دهند.»
نکته
باید توجه داشت که زمان‌های ذکر شده در قرآن کریم، بر اساس سال و ماه قمری هستند.
روش ازشیرگیری
- بهترین زمان برای ازشیرگیری کودک، به هنگام اعتدال هواست. بنابراین اوایل بهار بهترین زمان برای این کار است. در صورت ضرورت، ابتدای پاییز نیز زمان مناسبی است. اما اوج گرما و سرما برای این کار مناسب نیست که در حالت اول احتمال ایجاد بیماری های اسهالی و در حالت دوم احتمال بروز سوءهضم وجود دارد. درصورتی که هیچ چاره‌ای نباشد، باید از شیرگیری را به اواخر تابستان یا اواخر زمستان انداخت که شدت گرمی و سردی کمتر می‌شود.
- ازشیرگیری باید زمانی انجام شود که کودک، بیمار نباشد؛ به خصوص بیماری های گوارشی و ازجمله سوءهضم یا اسهال نداشته باشد تا در هضم و جذب غذا دچار مشکل نشود.
- ازشیرگیری باید در زمان قوت طبیعت کودک انجام شود.
- تمام منابع طب سنتی بر ضرورت تدریجی بودن از شیرگیری کودک تاکید دارند تا طبیعت بدن او، فرصت هماهنگی با وضعیت جدید را داشته باشد.
- از مدتی قبل از ازشیرگرفتن، باید به تدریج میزان غذای کمکی را افزایش دهند تا اشتهای کودک به شیر کمتر شود.
- یک راه پیشنهادی این است که شبها طفل را به زور از خواب بیدار کرده به او شیر خورانده شود تا از شیرخوردن بدش بیاید.
- راه دیگر این است که برخی روزها مطلقا شیر داده نشود و تنها در شب شیر داده شود و گاهی عکس این کار انجام شود.
- بهتر است مادر به تدریج به بدگویی از شیر و شیرخوارگی بپردازد تا به لحاظ روانی، کودک از شیرخوردن منصرف شود.
- بازی کردن با کودک و سرگرمی های مناسب، برای این دوران بسیار ضروری هستند.
- در صورتی که کودک باز هم تمایل زیادی به شیرخوردن داشته باشد باید پستان را با چیزهای بی ضرر بدمزه آلوده کرد. راههای مختلفی برای ایجاد بی میلی کودک نسبت به پستان مادر وجود دارد؛ انواع روشهایی که منجر به بدرنگی و بدمزّگی پستان می شوند. پیشنهاد ما «صبر زرد» است که از قدیم الایّام به عنوان یک روش ساده و مؤثّر، مورد استفاده زنان ایرانی بوده است و هم خیلی تلخ است و هم منظره بدی روی پستان ها ایجاد می‌کند. مقدار کمی صبر زرد را در مقدار اندکی آب حل کرده روی سینه بمالید. رنگ سیاه صبر زرد باعث خواهد شد که کودک، رغبتی به گرفتن سینه نداشته باشد. کودکان سِمِج تر، معمولاً به محض چشیدن طعم تلخ صبر زرد، از شیر خوردن منصرف خواهند شد. البته بسیاری از مادران، اقدام به رنگ کردن پستان خود با ماژیک و مانند آن می کنند که تا وقتی کودک نخواهد سینه را بمکد؛ مشکل مهمّی را در پی نخواهد داشت امّا اگر کودک با دیدن هیبت ناساز پستان، کوتاه نیاید و اقدام به مکیدن سینه کند؛ موادّ شیمیایی و خطرناک این گونه رنگها، وارد بدن نازنین او خواهد شد.
- غذاهایی مانند سوپ های رقیق، گوشت های سهل الهضم، شیربرنج، هلیم و هریسه و فرنی ... برای دوران ازشیرگیری مناسبند.
- بهتر است اغذیه کودک را به اشکال مورد توجه او درآورد تا میل بیشتری به خوردن پیدا کند.
- اگر ضرورتی به ازشیرگیری در فصول گرم یا سرد وجود دارد، باید غذاهایی متناسب آن فصول به کودک داده شود.
- در مدت از شیر گرفتن کودک، شبها وقتی که کودک خواب است؛ یکی دو نوبت به او شیر بدهید تا کمی سینه تخلیه شود.
- شیرخوردن و تماس با پستان مادر، علاوه بر تمام مزایا، یک روش مهم انتقال حرارت و عاطفه مادر به فرزند است. با قطع شیردهی یکی از مهم ترین نکات، توجه به جبران این نقیصه با افزایش محبت و توجّه به فرزند است. رفتار بسیاری از کودکان در هنگام جدا شدن از شیر، مشابه یک فرد داغدار در فراق یار عزیز خود است؛ لذا در این دوره بیشترین محبّت را به او داشته؛ با روش های مختلف وی را سرگرم کنید تا کم کم این داغ! را فراموش کند. بیدارخوابی والدین در نیمه های شب بر سر بالین کودکی که بنابر عادت خود برای شیرخوردن از خواب برمی خیزد؛ چیز غریبی نیست؛ لذا والدین باید به لحاظ روحی، خود را برای این مشکلات کاملا طبیعی آماده کنند.
نکته
یک اشتباه بسیاری از والدین این است که با این استدلال که بهتر است خود و فرزندانشان، یک بار این استرس را تحمّل کنند؛ به طور همزمان، اقدام به از شیر گرفتن و نیز آموزش کنترل ادرار و مدفوع(به زبان ساده، همان از پوشک گرفتن) به کودک خود می کنند؛ غافل از این که تحمّل این دو استرس همزمان، برای کودک بسیار سنگین است. در این حال، یا حدّاقل یکی از این دو اقدام به شکست می انجامد یا اگر هم به ظاهر موفّقیتی در کار باشد؛ به تجربه دیده شده است که چنین کودکانی پس از یک دوره چند ماهه یا چند ساله کنترل ادرار و مدفوع، بدون وجود دلیل ظاهری خاصّی، دچار مشکلات متعدّدی در این زمینه ازجمله بی اختیاری دفع، شب ادراری و مانند آن می شوند. پیشنهاد ما این است که حدّاقل یک دوره چند ماهه بین این دو اقدام، فاصله بیندازید و بعد از این که مطمئن شدید که کودک، داغ شیر نخوردن را فراموش کرده است؛ نسبت به آموزش دفع ادرار و مدفوع به وی اقدام کنید. البتّه این مسأله در مورد کودکانی که توانایی آن را دارند که قبل از دو سالگی در مورد کنترل ادارار و مدفوع، آموزشهای لازم را فرا بگیرند؛ مصداق نخواهد داشت.
نکته
در برخی منابع طب سنتی تاکید شده است که شیردهی بیش از دو سال، باعث کندذهنی کودک می شود:
« و زیاده برآن باعث بلادت و کم ذهنى طفل مى شود.»
بندآوردن شیر
- اگر روند قطع شیردهی تدریجی باشد، کاهش تولید شیر هم به صورت تدریجی اتفاق می افتد و این باعث سهولت قطع شیر خواهد شد.
- با قطع شیردهی و به منظور جلوگیری از احتقان پستان ها، باید شیر را دوشید اما این تخلیه نباید کامل و تمام باشد بلکه فقط در حد سبک شدن نسبی پستان ها. اگر به طور مرتب و کامل شیر را بدوشید؛ شیر همچنان تولید خواهد شد.
- مصرف نمک را کاهش دهید. غذاهای پر نمک باعث احتباس مایعات می شوند و در شرایط قطع شیردهی چنین چیزی بیشتر از هر جای بدن خودش را در پستان ها نشان خواهد داد.
- جهت کاهش ورم و کم شدن درد، کمپرس سرد روی پستان‌ها قرار دهید.
- از یک سینه بند خوب و محکم استفاده کنید، اما زیادی تنگ و سفت نباشد.
- مصرف جوشانده کلپوره(مریم گلی) یا سداب به کاهش شیر کمک خوبی می‌کند. یک راه ساده آن است که مادر، روزی 1 تا 2 بار و هر بار یک قاشق غذاخوری «سُداب» را با یک لیوان آب، 15 دقیقه روی حرارت کم جوشانده صاف کرده شیرین نموده میل کنید.
- برگ های یک کلم پیچ سبز را بشویید، خشک کنید و در یخچال قرار دهید. وقتی سرد شدند دور هر پستان یک برگ بپیچید به گونه ای که راحت باشید و آرامتان کند. اگر موثر واقع می‌شوند می توانید تمام روز از آن‌ها استفاده کنید.
- در مدتی که کودک را از شیر می گیرید باید از مصرف غذاها یا داروهایی که باعث افزایش شیر می شوند، پرهیز کنید(رازیانه، شوید، آویشن، سیاهدانه، زیره سبز، زعفران و ...). اگر برای مادر قابل تحمّل باشد؛ می تواند در این دوره، مصرف غذاهای سردی را در رژیم غذایی خود، اندکی افزایش دهد.
منبع: طب شیعه
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.