شاخص های تربیتی پیامبر اکرم (ص)

به گزارش بهداشت نیوزٰ،‌ یکی از مباحث بسیار زیبایی که از لابه لایی سیره و زندگانی پیامبراکرم(صلی الله علیه واله) استفاده می‌شود، شیوه و روش خاص پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) در تربیت همسران خود در خانه است. از آنجای موفقیت در تربیت بدون داشتن الگو و روش خاص به راحتی امکان پذیر نیست. الگو برداری از زندگی پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) در دست یابی به این هدف والا بسیار مفید و کار آمد خواهد بود. در این نوشتار سعی داریم با الگو برداری از سیره و روش پیامبر(صلی الله علیه واله) شاخص های مناسب را برای دست یابی به این مهم بدست آوریم.

روش مناسب ضامن موفقیت در هر کار
در هر کاری استفاده از اسباب و وسایلی که انسان را سریع تر به هدف برسانند لازم و ضروری است چنانکه خداوند متعال در قرآن کریم این چنین می‌فرماید: «[بقره/189]کارِ نیک، آن نیست که از پشتِ خانه‏ها وارد شوید بلکه نیکى این است که پرهیزگار باشید! و از درِ خانه‏ها وارد شوید». در تفسیر المیزان علامه طباطبایی ذیل این آیه شریف روایتی زیبا و ارزشمند را بیان می‌کند:« أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها» یعنی باید هر کاری را از راه خودش انجام داد.» از این مطلب این چنین استفاده می شود که برای نیل به موفقیت در مسیر تربیت و آموزش خانواده لازم است از مسیر صحیح و مورد تأیید استفاده نمود در ادامه به برخی از شاخص‌های روش تربیتی پیامبر اشاره می‌کنیم.

1-الگودهی عملی
یکی از مهمترین عوامل موفقیت در مقوله تربیت در خانواده التزام و پایبندی مدیر و سرپرست خانواده است. در صورتی که پدر و یا همسر و سرپرست خانواده هیچ گونه تعهد و اعتقادی به مبانی دینی و اخلاقی نداشته باشد، نمی تواند در مسیر تربیت دیگران به موفقیت لازم و مفید دست یابد. با نگاهی اجمالی به زندگی پیامبر(صلی الله علیه واله)به خوبی روشن می شود که ایشان قبل از آنکه اعضای خانواده خود را به چیزی سفارش نماید خود به آن ملزم بوده است. برای نمونه عایشه یکی از نمونه های عملی پیامبر(صلی الله علیه واله) را این چنین نقل می کند: «ما همسران با  رسول خدا (صلی الله علیه واله) مشغول صحبت بودیم؛ که هنگام نماز می‌شد، گویا که اصلاً ما را نمی شناخت و ما او را نمی شناسیم مهیا نماز می شد».

2- استفاده از ابزار محبت در خانواده
یکی از مهمترین خصوصیات پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) در مسیر تربیت اخلاقی خانواده و اطرافیان خود از آن بهره می جستند استفاده مناسب از ابزار محبت بوده است. خداوند متعال به خوبی این شاخص و ویژگی پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) را مورد اشاره قرار داده است. « [آل عمران،آیه159]به (برکت) رحمت الهى، در برابر آنان [مردم‏] نرم (و مهربان) شدى! و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراکنده مى‏شدند. پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب! و در کارها، با آنان مشورت کن».  به روشنی مشخص است اگر کسی خواهان موفقیت در مسیر تربیت دینی و اخلاقی اعضای خانواده خود است لازم است از محبت کردن به همسران، و فرزندان خود هیچ گاه دریغ ندارد چرا که چهره عبوس و خشمگین در خانه نمی تواند ایجاد محبوبت و تأثیر گذاری داشته باشد.

3-سعه صدر لازمه اخلاقی مدیر خانه
سعه صدر در لغت به معنای گشایش و فراخی سینه است. و در اصطلاح عبارت است از وسعت نظر و تحمل شنیدن سخنان مخالف دیگران. از جمله شاخص‌های ممتازی که رسول خدا(صلی الله علیه واله) از آن در زندگی خودمورد استفاده قرار می دادند سعه صدر در برخورد با ناملایمات و بد رفتاری های دیگران بوده است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) با بهره گیری از آموزه های قرآنی به خوبی این شاخص اخلاقی را در زندگی خود تقویت نموده بودند: چرا که خداوند متعال در این خصوص می فرماید: «[فصلت/34]هرگز نیکى و بدى یکسان نیست بدى را با نیکى دفع کن».

نقل شده است هنگامی که عایشه ظرف غذایی را که صفیه برای پیامبراکرم(صلی الله علیه واله) فرستاده بود شکست حضرت نه تنها برخورد تندی با عایشه ننمود بلکه با گذشت و بزرگواری در مقابل این چنین برخوردهای عمل می نمود.

4- موعظه و نصیحت
از جمله شاخص های تربیتی که رسول خدا(صلی الله علیه واله) در خانه از آن استفاده می نمودند بهره مندی از اهرم موعظه و نصیحت بود. این مطلب نیز نشأت گرفته از آموزه های قرآنی بود که خداوند متعال در خصوص آن فرموده است: «[نحل/125]با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشى که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن!».

نقل شده است روز پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله) از نزد عایشه بیرون آمد. عایشه گفت ازاین که حضرت بخواهد نزد همسران دیگرش برود، به غیرت آمدم پس حضرت فرمودند: «اغرت؟ لقد اخذک شیطانک: آیا غیرتت به جوش آمده؟ هرآینه شیطان به سراغت آمده است».

جمع بندی و سخن آخر
در این نوشتار کوتاه سعی شد تنها به زوایای اندکی از  شیوه وشاخص های تربیتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) در خانه و زندگی مبارکشان اشاره کنیم، استفاده صحیح از الگوی عملی، بهره مندی از شاخص محبت و مهرورزی، و همچنین سعه صدر و نصیحت و موعظه گوشه از روش تربیتی این پیامبر والا مقام بود که در اینجا مورد اشاره قرار گرفت.

منبع:‌رهروان ولایت