دانشکده محیط زیست یا محیط بان

به گزارش بهداشت نیوز: حفظ محیط زیست توسط محیط بانان امر مهمی است که امروزه در دنیا به سمت علمی شدن پیش می رود و چه بسا حتی برخی کشورهای پیشرفته این مسیر را طی کرده اند و افراد با گذراندن دوره های آموزشی تخصصی پا به عرصه محیط زیست می گذارند اما در کشور ما این روال هنوز آنطور که باید پررنگ و مورد توجه قرار نگرفته است.
بر اساس استاندارد جهانی با هدف حفاظت از زیست بوم ها، کشورها موظف هستند از 17 درصد از عرصه های طبیعی خود حفاظت کنند که این عدد در ایران در قالب مناطق حفاظت شده 11 درصد است.
حفاظت از این عرصه ها نیز بر عهده محیط بانان است که این وظیفه در ایران بر دوش دو هزار و 700 محیط بان است اما این تعداد نسبت به استاندارد جهانی بسیار پایین تر است، در واقع به ازای هر 40 هزار هکتار یک محیط بان وجود دارد در حالی که بر اساس استاندارد جهانی هر محیط بان باید چهار هزار هکتار از عرصه های طبیعی را پوشش دهد.
حال در این میان بحث آموزش محیط بانان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که بر این اساس دانشکده محیط زیست که در کرج قرار دارد در سال 1351 با هدف تربیت محیط‌ بان و افسر محیط‌ بان به‌ عنوان زیر مجموعه ‌ای از سازمان حفاظت محیط زیست آغاز به کار کرد، در ابتدا از این دانشکده به ‌عنوان ' آموزشکده' یاد می ‌شد اما به مرور به دانشکده و دانشگاه ارتقاء یافت.
اما چندی پیش عیسی کلانتری معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط اعلام کرد که قصد دارد دانشکده محیط زیست را به دانشکده محیط ‌بان تغییر دهد که این امر نیز مانند هر اظهار نظر دیگری موافقان و مخالفان خود را به همراه داشت.
کاوه مدنی معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا با بیان اینکه نام مهم نیست، گفت: اینکه لزوما دانشکده محیط زیست به دانشکده محیط بانی تغییر نام یابد زیاد مهم نیست اما بحث و تشخیص ما این است دانشکده ای که به سازمان محیط زیست منصوب است و ارتباط دارد باید در درجه اول به نیروهای سازمان محیط زیست که شامل محیط بانان نیز می شوند کمک کند.
وی افزود: محیط بانان باید در این دانشکده تربیت شوند تا بتوانند پاسدارهای خوبی برای محیط زیست کشور باشند.
وی اظهار کرد: متاسفانه میان فعالیت های دانشکده محیط زیست و سازمان حفاظت محیط زیست فاصله افتاده است و دانشکده شاید تا حد زیادی بر روی آموزش عالی تمرکز کرده و کسانی را تربیت می کند که مسلما نیروهای خوبی هستند و می توانند به حل مشکلات محیط زیست در کشور کمک کنند اما از سوی دیگر نیازهای آموزشی ما برآورده نمی شود.
مدنی ادامه داد: بر این اساس سعی می کنیم که این روند را اصلاح کنیم زیرا دانشکده و پژوهشکده محیط زیست دو بازوی اجرایی سازمان حفاظت محیط زیست هستند و وقتی به مرحله آموزش و پژوهش می رسیم اینها باید بتوانند بر روی نیازهای ما متمرکز شوند.
وی اظهار کرد: در حوزه پژوهش اعتقاد داریم که ما نمی توانیم تمام پژوهش را داخل سازمان انجام دهیم و پژوهشکده محیط زیست هم نمی تواند تمام این مسائل را پوشش دهد بنابراین پژوهشکده می تواند پژوهش را در حوزه محیط زیست در سطح کشور مدیریت کند و بتواند ارتباط خود را با دانشگاه ها و موسسات پژوهشی قوی کند.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست افزود: از سوی دیگر دانشکده محیط زیست می تواند به عنوان یک قطب آموزشی عمل کند و وظیفه مهارت سنجی و آموزش نیروها را قبل از ورود به سازمان تا زمان بازنشستگی به عهده گیرد.
وی درباره اینکه در این روند آیا ساختار دانشکده هم تغییر می کند گفت: لزوما ساختار دانشکده تغییری نمی کند بیشتر هدفمان این است که به تمرکز آن کمک کنیم تا به رسالت خود که همان تربیت محیط بانان متخصص است بر گردد.
مدنی تاکید کرد: با توجه به اینکه این همه صندلی خالی در دانشگاه ها وجود دارد و این همه فارغ التحصیل بیکار داریم آیا این مسیری که آموزش عالی کشور انتخاب کرده و در پیش گرفته درست است ؟
وی اظهار کرد: باید بر روی تربیت نیروی متخصص تمرکز کنیم و بتوانیم توان و وضعیت مهارتی آنها را در حد بالا و به روز نگه داریم بنابراین اگر این کارها را به نحو مطلوبی انجام دهیم و ظرفیت داشته باشیم می توانیم به سمت کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکتری پیش رویم.
مدنی گفت: البته به این نکته مهم هم توجه داریم دانشجویانی که اکنون در دانشکده در حال تحصیل هستند را به سرانجام برسانیم یعنی اگر هر تغییری باشد موضوع دانشجویان فعلی محیط زیست برای ما بسیار مهم است.
*** در تغییر و تحول مراقب افراد شاغل در این مجموعه باشیم
علی اصغر فاضل رییس سابق دانشکده محیط زیست نیز در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: در اساسنامه و مجوز وزارت علوم تحقیقات و فناوری تصریح شده دانشکده محیط زیست یک مجموعه آموزش عالی وابسته به سازمان حفاظت محیط زیست است لذا این وابستگی سازمانی ایجاب می کند که ماموریت های سازمان محیط زیست را در اولویت قرار دهد و به طور همزمان استانداردهای وزارت علوم را نیز مد نظر داشته باشد.
وی افزود: در مدت 50 سال گذشته مجموعه دانشکده با تغییر سیاست ها و سلیقه های مدیریتی در سازمان محیط زیست و وزارت علوم تحقیقات و فناوری دستخوش فراز و نشیب های زیادی شد، در یک دوره اتصال این مجموعه به وزارت علوم زیر سوال رفت و عنوان شد که باید صد در صد در خدمت سازمان محیط زیست باشد در یک دوره هم عنوان شد اساسا سازمان محیط زیست نیازی به چنین مرکزی ندارد و این مرکز باید در خدمت حوزه آموزش عالی کشور باشد و سازمان محیط زیست از این مجموعه برای افزایش توان و ظرفیت کارشناسی بدنه اجرایی خود استفاده کند.
فاضل با بیان اینکه بر همین اساس آموزشکده به دانشکده و سپس به دانشگاه و دوباره به دانشکده تبدیل شد گفت: اکنون با چند چالش مواجه است، یکی اینکه به رغم اینکه این مجموعه عنوان وابسته به سازمان محیط زیست را یدک می کشد اما به طور واقعی به این سازمان متصل نیست یعنی نه مشکلات آن در میان دغدغه های مدیران سازمان قرار می گیرد و نه مشکلات سازمان جزو دغدغه های دانشکده است.
وی افزود: این مساله باعث شد این بدنه متصل به سازمان به تدریج روز به روز از سازمان محیط زیست فاصله بگیرد بنابراین این حرکت رییس سازمان حفاظت محیط زیست برای ماموریت گرا کردن دانشکده جنبه مثبتی است و اینکه دانشکده باید به ماموریت اصلی خود که پاسخ به نیازهای علمی، آموزشی و کارشناسی سازمان محیط زیست و به طور کلی بخش محیط زیست کشور است ، پاسخ دهد جنبه مثبت این نگاه است.
رییس سابق دانشکده محیط زیست ادامه داد: نکته دوم موضوع ارتباط این مجموعه با وزارت علوم تحقیقات و فناوری دچار چالش بازار جذب دانشجو شده است، یعنی اینکه اکنون ظرفیت دانشگاه های دولتی، غیر دولتی و به ویژه مراکز آموزش عالی خصوصی به شدت خالی است و در برخی جاها برای یک متقاضی یک تا دو صندلی خالی وجود دارد و در افق چند سال آینده دور از انتظار نیست که برای هر متقاضی پنج صندلی خالی داشته باشیم.
وی گفت: مفهوم آن این است که حدود 20 درصد از ظرفیت آموزش عالی کشور اکنون قابلیت استفاده را برای بازار جذب دانشجو دارد لذا دراین کسادی بازار و شرایط بحرانی عرضه و تقاضا به نظر می رسد کاهش ظرفیت جذب دانشجو در دانشکده محیط زیست یا هر مجموعه آموزش عالی وابسته به بدنه اجرایی دولت کار مثبتی است .
فاضل افزود: اعتقاد من این است که تمام مراکز آموزش عالی وابسته به نهادهای دولتی ظرفیت پذیرش دانشجو را به نفع دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی اصلی کشور و مراکز آموزش عالی هم به نفع بخش خصوصی ظرفیت های خود را کاهش دهند .
وی ادامه داد: یعنی می توانیم در یک جابجایی ظرفیت ها و فرصت هایی که داریم بخش خصوصی خود را تقویت کنیم مثلا دوره های کاردانی، کارشناسی و بخشی از کارشناسی ارشد را در اختیار دانشگاه های بخش خصوصی قرار دهیم و دوره های تحصیلات تکمیلی شامل ارشد و دکتری را در دانشگاه های اصلی کشور مدیریت کنیم و همچنین دوره های تخصصی، مهارتی و خاص را در مراکز آموزش عالی وابسته به نهادهای دولتی انجام دهیم.
فاضل افزود: به عنوان مثال تربیت محیط بان یا افسر محیط بان برای دانشگاه های دولتی یا خصوصی توجیهی ندارد و دقیقا وظیفه دانشکده محیط زیست است همانطور که تربیت کادر نظامی برای دانشگاه های عمومی توجیهی ندارد.
وی گفت: لذا ماموریت گرایی و تخصصی شدن فضای دانشگاهی را از این نظر مثبت ارزیابی می کنم و این اقدام سازمان محیط زیست را یک حرکت رو به جلو می بینم.
فاضل به نکته سوم در این زمینه اشاره و تاکید کرد: اما نکته مهم در این میان این است که چند صد نفر در این مجموعه کارمند، هیات علمی و دانشجو هستند بنابراین باید دقت شود که تغییرات و اصلاحات اوضاع را برای این افراد سخت نکند و این افراد در این روند تغییر دچار آسیب پذیری نشوند و یا حداقل آسیب متوجه آنها شود.
وی گفت: بنابراین به طور کلی اگر سازمان محیط زیست تقویت بنیه علمی، فنی و کارشناسی خود را به عنوان یک تکلیف در یک بازه زمانی منطقی مثلا یک تا دو ساله به دانشکده محیط زیست واگذار کند و به سراغ ایجاد فضای رقابتی بازار آزاد هم نرود بلکه با یک فرایند مورد انتظار خود بر اساس یک سری شاخص ها در جهت ماموریت گرایی در راستای سیاست های کلان آمایش آموزش عالی کشور ، کاهش تصدی گری دولت و انجام وظایف تخصصی بخش محیط زیست کشور به سرانجامی برسد، هم سازمان محیط زیست از دانشکده خود منتفع می شود، هم دانشکده می تواند در عرصه حفظ محیط زیست کشور نقش آفرینی کند و هم افرادی که در آن مشغول به تحصیل هستند برای یافتن کار و معتبر بودن مدرک دچار نگرانی نمی شوند.

منبع: ایرنا