همهگیری ویروس کرونا برای رهبران سیاسی در جهان بزرگترین آزمونی است که تجربه کردهاند. همه رهبران در این سیاره اکنون با یک تهدید مشابه مواجهاند و به سبک خودشان با آن در تقابل؛ هر رهبری هم با دستاوردهایش در این نبرد مورد قضاوت قرار خواهد گرفت.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، علم را در اولویت قرار داده. ژائیر بولسونارو، رییس جمهوری برزیل رد آن را. ارائه آمارهای روزانه دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا بیشتر به نمایشی سیرکگونه شباهت دارند در حالی که در آن طرف جهان نارندرا مودی، نخستوزیر هند از ارائه گزارشهای روزانه امتناع میکند حتی وقتی که ۱.۶میلیارد انسان را وارد قرنطینه کرد.
جاسیندا آردرن، نخستوزیر ۳۹ ساله نیوزلند هم راه مختص خودش را در پیش گرفته است. سبک رهبری او، همدلی کردن در دوران بحران است؛ تلاشی برای مردم را به دفاع از خودشان ترغیب میکند. پیامهای او روشن، فراگیر ، هوشمندانه و آرامبخش هستند. نکته مهم این است که سبک رهبری آردرن نه تنها مردم کشورش را از نظر احساسی آرام کرده بلکه دستاوردهای عملی چشمگیری داشته است.
هلن کلارک، نخستوزیر نیوزیلند بین سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۸ میگوید، مردم احساس میکنند که آردرن «آنها را موعظه نمیکند بلکه کنار آنها ایستاده است». (آردرن به عنوان یکی از اعضای حزب کار، فعالیت سیاسیاش را در دوره نخستوزیری کلارک آغاز کرد.) کلارک در این باره ادامه میدهد: «مردم شاید حتی فکر کنند که خب ما کاملا نمیفهمیم که چرا دولت دست به یک اقدامی زده اما میدانیم که آردرن هوای ما را دارد. همین همدلی کردن با مردم باعث شده تا اعتماد و اطمینان زیادی به او وجود داشته باشد».
کلارک با اشاره به تحصیلات آردرن در حوزه ارتباطات، او را یک «ارتباطدهنده» توصیف میکند: «کرونا بحرانی است که یا رهبران را میسازد یا آنها را نابود میکند و برای جسیندا این چنین بود که او را بسازد».
یکی از خلاقیتهای آردرن، مکالمات آنلاین در فیسبوک بوده است که بتواند همزمان دوستانه و حاوی اطلاعات مفید باشد. در ماه مارس (اسفند۱۳۹۸)، درست زمانی که نیوزیلند برای آغاز قرنطینه آماده میشد، او در حالی که سویشرتی زیبا پوشیده بود و تازه دختر نوپایش را در تخت گذاشته بود، در کنفرانسی آنلاین حاضر شد تا «همزمان با آماده شدن برای دفاع در برابر کرونا» پیشنهاداتی بدهد.
او با این مسئله که چه قدر شنیدن صدای بوقی که در شرایط اضطراری به صدا درمیآید و اینکه این حال چه قدر میتوانسته ترسناک باشد، همدردی کرد؛ بوقی که این پیام را برای همه مردم نیوزلند داشت که زندگی به آن سبکی که آنها میشناسند به صورت موقت به پایان رسیده است. آردرن در این سخنرانی ابعاد امیدوارکننده قرنطینه گفت؛ اینکه «به افرادی که در این دوره در زندگی شما خواهند بود به چشم حبابتان نگاه و در مواجه با افراد بیرون از این حباب طوری رفتار کنید که انگار به کووید-۱۹ مبتلا شدهاید». او با مثالهای عملی سیاستهای شدید دولتش را توضیح داد: مردم باید در محلههایشان بمانند چرا که اگر به مناطق دور دست بروند و مثلا ماشینشان خراب شود چه کنند؟ آردرن گفت، میداند که به عنوان یک مادر میفهمد که دوری از زمین بازی چه قدر سخت است اما کرونا برای ۷۲ ساعت روی سطوح باقی میماند.
آردرن توضیح داد که پیشبینی میکند، قرنطینه چندین هفته به درازا بکشد و با وجود اینکه همه مردم در خانههایشان ماندهاند این احتمال وجود دارد که تعداد مبتلایان بالا برود. او توضیح داد، به دلیل فعالیت ویروس کرونا «نتایج مثبت تلاشی که برای ماندن در خانه میکنیم دستکم برای ۱۰ روز محسوس نخواهد بود بنابراین از شما میخواهم که ناامید نشوید».
در یکی از دیگر ارتباطات زنده فیسبوکی که اتفاقا جدیدتر هم بود، درست آنجایی که او میخواست توضیحاتی درباره جزئیات زندگی پس از پایان قرنطینه ارائه دهد، یکی از کارمندان آردرن وارد دفتر او شد. آردرن ناگهان صدا زد «نگاه کنید لروی اینجاست!» و در ادامه به مخاطبانش اطمینان داد که لروی عضوی از «حباب» او در محل کار است. حین ارتباط زنده میشد یک اسباببازی را پشت میز آردرن دید؛ صحنهای که به نظر میرسید نمونهای باشد از دورهای که در آن زندگی و کار با هم ترکیب میشوند.
در حالی که آردرن جلسات روزانهاش را با سایر مقامات و خبرنگاران به صورت سنتی دارد، سلیقه و سبک شخصیاش را در آنها دخیل میکند. کلارک در بخش دیگری از صحبتهایش میگوید: «ترامپ هم نشستهای روزانهاش را دارد اما آن سبک دیگری از نمایش است». کلارک با اشاره به حملات و انتقادات مکرر ترامپ از خبرنگاران ادامه میدهد: «جسیندا در هیچ جلسهای به خبرنگاری که سوالی پرسیده حمله نکرده است». (در یکی از نشستهای خبری، زمانی که خبرنگاری سوالش از آردرن را فراموش کرد، او به شوخی به خبرنگار گفت که نگران است که کم خوابیده باشد.)
ون جکسون، از متفکران روابط بینالملل در دانشگه ویکتوریای ولینگتون و یکی از مقامات پیشین وزارت دفاع آمریکا در دوران باراک اوباما در باره وضعیت نیوزلند میگوید: «او اطلاعات غلط نمیدهد؛ فرافکنی نمیکند بلکه سعی دارد با اظهارات اطمینانبخش توقعات همه را همزمان مدیریت کند. او از جایگاهش برای هدایت جامعه به سمت بهتر استفاده میکند-مثلا میگوید با یکدیگر مهربان باشید-. به نظر من این از اینکه مردم در شرایط فعلی رویکردهای محلی را ارجحیت دهند مهمتر است».
سبک رهبری آردرن جذاب است –رهبر یک کشور با لباس راحتی که فقط خیلی عادی با میلیونها نفر صحبت میکند- و اگر این سبک با سیاستهایی که نتایجی واقعی و جهانی همراه نمیشد واقعا چیز بیشتری نداشت.
از ماه مارس (اسفند۱۳۹۸) نیوزیلند دستاوردهای ملی برجستهای نه تنها در کاهش موج کرونا که هدف تمامی کشورهاست، داشته بلکه این ویروس را کلا محو کرده است. جالب اینکه تلاش نیوزلند برای حفظ این موقعیت همچنان ادامه دارد. آزمایش کرونا به صورت گسترده انجام میشود. سیستم درمانی کشور زیر بار بیماری کمر خم نکرد و تا لحظه نگارش این گزارش (نهم شهریور۱۳۹۹) کرونا در نیوزیلند با حدود ۵میلیون جمعیت فقط ۲۲ کشته بر جای گذاشته است.
البته نیوزیلند به عنوان مجمعالجزایری منزوی در انتهای جنوبی اقیانوس آرام، موقعیتی مناسب برای ریشهکن کردن کرونا داشت. کلارک در این باره معتقد است: «از آنجایی که تعداد مبتلایان در نیوزیلند بسیار کم بود ما توانستیم استراتژی حذف کرونا را در پیش بگیریم. بدون شک قرار گرفتن در حاشیه جهان یکک مزیت است چون این شانس را داشتیم تا اتفاقات جهان را رصد کنیم».
اما دولت آردرن هم گامهای قاطعانهای در مسیر درست برداشت. این کشور در مقایسه با سایر کشورها بسیار زودتر از شیوع گسترده کرونا، قرنطینه سراسری اعلام و در اوایل فوریه (بهمن۱۳۹۸) پیش از مشاهده حتی یک مورد مبتلا به کرونا، ورود مسافر از چین را ممنوع کرد. نیوزیلند اواسط مارس (اسفند ۱۳۹۸) زمانی که به اندازه انگشتان دو دست مورد ابتلا به کووید-۱۹ داشت، مرزهایش را به روی همه، جز شهروندانش بست.
مایکل بیکر و نیک ویلسون، به عنوان دو نفر از کارشناسان برجسته بهداشت عمومی نیوزلند، اوایل ماه آوریل نوشتند، با وجود اینکه استراتژی بلندپروازانه دولت همچنان با شکست مواجه است اما مداخله زودهنگام به مقامات این زمان را داد تا با اقداماتی مانند قرنطینه دقیق در مرزهای کشو، گسترش آزمایش کرونا و رهگیری افراد مانع از شیوع کرونا در کشور شوند.
جکسون، متفکر روابط بینالملل میگوید، تصمیم دولت آردرن برای رونمایی از سیستم هشدار چهار مرحلهای (در اواخر مارس به مرحله چهار رسید) در آغاز بحران «برای آمادهسازی روانی و نشان دادن جدی بودن شرایط در چند مرحله بسیار عالی بود؛ مدلی که «بیشتر از این نمیتوانست از مدل امروز چه خواهم کرد ترامپ متفاوت باشد».
این موفقیت قطعا منحصر به اقدامات آردرن نیست بلکه محصول اقدامات جمعی موثر موسسات درمانی، سیاستمداران اپوزیسیون و مردم نیوزلند در کل بوده است؛ کسانی که در سطح گسترده از سیاست فاصلهگذاری اجتماعی پیروی کردند.
جمعی بودن این اقدامات ممکن است فرساینده شود. هر چند دولت نیوزیلند اقدامات انگیزشی اقتصادی بسیاری انجام داده است اما برخی از سیاستمداران اپوزیسیون و کارشناسان حوزه بهداشت عمومی اکنون خواهان تداوم قرنطینه هستند. آنها دولت را به واکنش بیش از حد متهم و ادعا میکنند که استرالیا بدون قرنطینه گستردهای مانند نیوزیلند، توانسته است تعداد مبتلایان خود را کاهش دهد.
جکسون معتقد است شخصیت آردرن هم مانند اوباما «در داخل کشور محل مناقشه اما در خارج از کشور محبوب است اما محبوبیت او هرگز اندازه زمانی که کشورش را در بحران مدیریت کرد بالا نبوده است».
در واقع نظرسنجی موسسه تحقیقاتی کُلمار برانتُن (Colmar Brunton) در اوایل ماه آوریل (فروردین ۱۳۹۹) نشان داد که ۸۸ درصد مردم نیوزیلند به دولتشان برای اتخاذ تصمیمات صحیح درباره کووید-۱۹ اعتماد دارند و ۸۴ درصد واکنش دولتشان را به این همهگیری تأیید میکنند. هر دوی این ارقام در نتایج نظرسنجی این موسسه تحقیقاتی درباره سایر کشورها از جمله هفت قدرت برتر اقتصادی از جمله آمریکا بالاتر بوده است. شهروندان نیوزیلند با وجود اینکه از برخی سیاستهای کرونایی دولتشان دستکم در کوتاهمدت احساس فشار اقتصادی میکنند با این حال حامی آنها هستند.
جکسون ادامه میدهد، با وجو اینکه آردرن و بسیاری از رهبران جوان اروپایی به صورت حرفهای با بحران کرونا برخورد کردهاند اما این نگرانی درباره توانایی آنها برای مدیریت شرایط پس از بحران کرونا وجود دارد.
او در این باره میگوید: «تصمیمات استراتژیک و تصمیمات دورههای بحران با هم بسیار متفاوت هستند. جهان قرار است تغییر کند و به احتمال زیاد در سالهای پیش رو بدتر خواهد شد. وقوع رکودی بزرگ امری غیرقابل اجتناب است. استراتژی فرصتطلبانه چین هیچ حد و مرزی نمیشناسد. موسسات چندجانبه آن طور که قرار بود عمل نکردند. عبور سالم از این بحران تنها یک قدرم در روندی حرکت به سمت جهان جدید است».
آنچه خواندید ترجمهای بود از گزارشی که در تاریخ ۱۸ آوریل ۲۰۲۰با مشخصات زیر در وبسایت مجله آتلانتیک منتشر شده است:
New Zealand’s Prime Minister May Be the Most Effective Leader on the Planet
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.