اخلاص، شرط لاینفک دستیابی به کمالات معنوی و ارزش های انسانی است و سبب نازل شدن امدادهای غیبی و ا‌‌‌‌‌‌‌لطاف خاص الهی میشود.اخلاص روح عبادت و میزان صحت اعمال و شرط اساسی مقبولیت فعالیت های معنوی است؛چراکه عبادتی که با اخلاص همراه نباشد مورد پذیرش ساحت مقدس حقّ واقع نمی‌گردد.
به گزارش بهداشت نیوز، اخلاص در لغت به معنای ترک ریا در اطاعت و بندگی ست. و در اصطلاح عبارت است از: خالص کردن قلب و دل از چیزهایی که مخلوط شدن آن با عمل باعث تیرگی آن گردد. به بیان دیگر اخلاص آن است که انگیزه انسان از هر گونه شائبه غیر الهی پاک باشد، و می‌توان نام آن را (توحید نیّت) گذاشت، یعنی در تمام برنامه ها تنها به پروردگار و رضای او اندیشید.
اخلاص، شرط لاینفک دستیابی به کمالات معنوی و ارزش های انسانی است و سبب نازل شدن امدادهای غیبی
و ا‌‌‌‌‌‌‌لطاف خاص الهی میشود. اخلاص روح عبادت و میزان صحت اعمال و شرط اساسی مقبولیت فعالیت های معنوی است؛چراکه عبادتی که با اخلاص همراه نباشد مورد پذیرش ساحت مقدس حقّ واقع نمی‌گردد.
جایگاه و اهمیت اخلاص در فرهنگ اسلامی
اصولا در اسلام ارزش عمل به خلوص نیّت است، وگرنه اعمالی که انگیزه های غیر الهی داشته باشد خواه ریا کارانه باشد، و یا به خاطر هوای نفس و یا تشکر و قدر دانی از مردم، یا پاداش مادی باشد، هیچگونه ارزشی معنوی و الهی ندارد. و در حدیث مشهور پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) فرمود: هیچ عملی بدون نیت قبول نیست و همه اعمال با نیّت محاسبه می شود».
عمل خالص تا آن حد در اسلام مورد اهمیّت است که در حدیثی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) می‌خوانیم: «مَنْ أَخْلَصَ الْعِبَادَةَ لِلَّهِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً ظَهَرَتْ یَنَابِیعُ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَی لِسَانِهِ؛ یعنی کسی که چهل روز اعمال خود را خالصانه انجام دهد، خداوند چشمه های حکمت و دانش را از قلبش، بر زبانش ظاهر می سازد».
امام علی (علیه السلام) در خطبه وسیله میفرمایند:« خالص نمودن عمل از انجام دادن آن دشوارتر است، و خالص کردن نیت از اموری که آن را تباه میسازد بر انسان(عمل کنندگان) از جهاد طولانی سخت تر خواهد بود...خوشا به حال کسی که علم و عمل،دوستی و دشمنی، گرفتن و وانهادن، سخن گفتن و سکوت کردن و کردار و گفتارش را برای خدا خالص گرداند».
خداوند متعال خطاب به نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه واله و سلم) اینگونه میفرمایند:[زمر/3-2] ما این کتاب را بحقّ بر تو نازل کردیم پس خدا را پرستش کن و دین خود را براى او خالص گردان! آگاه باشید که دین خالص از آن خداست...».
از آنجا که تمام شئونات زندگی انسان از جمله فرهنگ، اعتقادات و عبادات،گفتار و رفتار وی خارج از مسائل دین و مذهب نیست از این رو خالص کردن دین برای خدا به معنای خالص نمودن تمام شوؤن زندگی برای خداوند متعال است.
در فرهنگ قرآن تنها کسانی می‌توان از دام شیطان و هوای نفس خلاصی جویند که به درجه مخلصین رسیده باشند؛ کما اینکه خداوند متعال از قول شیطان اینگونه می فرماید:[ص/82-83] گفت: «به عزّتت سوگند، همه آنان را گمراه خواهم کرد، مگر بندگان خالص تو، از میان آنها».
اقسام اخلاص
اخلاص و خلوص بردو قسم است:
1-خالص نمودن دین و طاعت از برای خداوند متعال. کما اینکه خداوند متعال می فرماید: [بینة آیه /5] و به آنها دستورى داده نشده بود جز اینکه خدا را بپرستند در حالى که دین خود را براى او خالص کنند».
2-خالص شدن انسان برای او-جل و جلاله-. همان طوری که خداوند متعال می‌فرماید:[صافات/40] مگر بندگان پاکدل خدا».
آثار و فوائد اخلاص در زندگی
1-زهد: امام على(علیه السلام)می‌فرماید: خوشا به حال کسى که خالص گرداند براى خدا عمل و علم و دوستى و دشمنى و پذیرفتن و ترک کردن و گفتن و لب فرو بستن وگفتار وکردار خود را ونیز انسان مسلمان، مسلمان نیست، مگر آنکه پارسا و پرهیزگار باشد و پارسایى نیز به دست نمىآید مگر آنکه انسان، زاهد باشد.
2- سرانجام نیک:حضرت فاطمة الزهراء(س)می فرماید: «کسى که عبادت با اخلاص را به سوى خدا تقدیم بدارد خداوند هم برترین مصلحتها را براى او منظور مىدارد».
3- آزادگى: امام على(علیه السلام) میفرمایند: «به وسیله اخلاص است که انسان از اسارتها آزاد مىشود».
4- جارى شدن حکمت از قلب بر زبان: امام رضا(علیه السلام) از پدر بزگوارشان از پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله و سلم) نقل میکنند که ایشان می فرمایند: «کسى که تا چهل شبانهروز براى خدا اخلاص پیشه کند، چشمهسار حکمت از قلب وى بر زبانش جارى مىشود».
5-سعادت:امام علی (علیه السلام) میفرمایند:« سعادتمند کسى است که طاعت خود را براى خدا خالص گرداند».
6- رسیدن به هدف ومقصود:امام على(علیه السلام)میفرمایند: « اخلاص بورز تا به مقصد برسى.
7- معرفت و بصیرت: امام على(علیه السلام) می‌فرماید: « با وجود اخلاص بصیرتها و بینشها نافذ و نورانى مىشود».
8- ملاک پذیرش اعمال: رسول اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) می‌فرماید: « هرکارى که انجام مىدهى خالصانه و براى رضا خدا انجام ده، زیرا جز عمل خالص در پیشگاه خداوند پذیرفته نمىشود».
راهکارهای موثر برای تحصیل اخلاص در زندگی
در حدیثی امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: «آیا دینداری غیر از محبت است».
با استفاده از این آیات وروایاتی که در منابع اسلامی وجود دارد می توان راههای تحصیل اخلاص را این چنین برشمرد :
تقویت نیروی محب و عشق به خدا :
بهترین راه برای کسب اخلاص واقعی در عبادت، بلکه در هر کاری آن است که عبادت و هر کار مثبتی بر اساس انگیزه و محبت الهی صورت گیرد. پس این نوع پرستش، در واقع یک نوع عشق و محبت واقعی و الهی است و هر گاه عبادت از روی عشق و محبت باشد، عبادت خالصانه خواهد بود. چون چنین عبادتی در قید و اسارت هوای بهشت و یا ترس از دوزخ نیست، بلکه عبادت آزادانه است. «وَالَّذِینَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ؛[بقره/165] ولى کسانى که ایمان آوردهاند، به خدا محبت بیشترى دارند».
چشم داشت ممنوع:
برای کسب اخلاص باید به گونه‌ای عمل شود که انسان نه تنها برای عمل خود پاداشی را مدنظر نداشته باشد، بلکه خود عمل و کار نیک خویش را نیز نبیند.«إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنکُمْ جَزَاء وَلَا شُکُورًا؛[انسان/9] ما براى خشنودى خداست که به شما مىخورانیم و پاداش و سپاسى از شما نمىخواهیم».
کارهای نیک خودرا فراموش کن:
از جمله راههای حفظ اخلاص در عمل آن است که انسان همواره اعمال صالح و خیر خود را فراموش کند، به گونه‌ای که گویا آن را انجام نداده است. امّا در مقابل قصورها و تقصیرهای خود را همواره به خاطر بیاورد.
منبع: رهروام ولایت
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.